วัดพังยาง เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ในตำบลพังยาง อำเภอระโนด จังหวัดสงขลา
วัดพังยางปรากฏชื่อในแผนที่ภาพกัลปนาวัดหัวเมืองพัทลุง ซึ่งเขียนขึ้นในสมัยอยุธยาในรัชสมัยของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช (พ.ศ2199–2231) ปรากฏชื่อว่า“วัดพังยางตีนท่า” และ “วัดพังยางขุนคลองพลสาร” เมื่อพิจารณาหลักฐานจากภาพในแผนที่แล้ว จะเห็นได้ว่าวัดพังยางในปัจจุบันน่าจะเป็นวัดพังยางขุนคลองพลสารมากกว่า เนื่องจากภาพเจดีย์ตรงกับภาพในพระกัลปนาวัด
ภาพ : หน่วยอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมท้องถิ่นจังหวัดสงขลา
จากรูปแบบศิลปกรรมยืนยันว่า ณ ที่นี้เคยเป็นวัดสำคัญในสมัยกรุงศรีอยุธยาและวัดแห่งนี้ยังเป็นส่วนหนึ่งของชุมชนโบราณคูน้ำคันดินที่เรียกว่าชุมชนโบราณพังยาง สิ่งสำคัญได้แก่ เจดีย์ตั้งอยู่หน้าวิหาร 2 องค์ เป็นเจดีย์ก่อด้วยอิฐถือปูน ลักษณะเป็นเจดีย์ทรงระฆังตั้งอยู่บนฐานสี่เหลี่ยมฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส กว้างยาวประมาณ 4 เมตร ปัจจุบันปูนปั้นฉาบผิวหลุดกะเทาะจนเกือบหมด
ภาพ: กรมศิลปากร ตัวอย่างภาพถ่ายคูคันดินเมืองโบราณ
ต้นยางหน้าวัดพังยาง โดยประมาณมากกว่า 300 ปี สูงกว่าระดับดิน 1.5 เมตร ต้นใหญ่สุดประมาณสองคนครึ่งโอบ คือ ประมาณ 500 เซนติเมตร
ภาพ : สำนักศิลปากรที่ ๑๑ สงขลา
จากข้อมูลและหลักฐานจะเห็นได้ว่าอำเภอระโนด มีการตั้งถิ่นฐานในอดีตสมัยแรกเริ่มประวัติศาสตร์ (ประมาณพุทธศตวรรษที่ 5-12) จากคูคันดินและคลองต่าง ๆ ช่วยให้สามารถกําหนดตําแหน่งบริเวณที่มีการตั้งถิ่นฐานในอดีตได้ ซึ่งจะเป็นแนวยาวจากอําเภอระโนดไปถึงปากทะเลสาบที่ติดต่อกับทะเลใหญ่ เห็นได้จากร่องรอยของกะพังหรือสระ ซึ่งขุดเพื่อกักเก็บน้ําและรับน้ําซึมจากใต้ทราย และเป็นแหล่งน้ําจืดของชุมชนโบราณ เช่น ชุมชนโบราณสีหยัง ชุมชนโบราณพังยาง และชุมชนโบราณ อู่ตะเภา-ระโนด เป็นต้น
ข้อมูลบทความ -หน่วยอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมท้องถิ่นจังหวัดสงขลา
- ฐานข้อมูลท้องถิ่นภาคใต้
บ้านสนามชัย อ.สทิงพระ สนามรบแห่งชัยชนะของบรรพชนไทย
9 มิถุนายน 2567 | 42ปลาพะยูน สู่ปากพะยูน จังหวัดพัทลุง
9 มิถุนายน 2567 | 59ตำนานเล่าขานบ้านเขาพระ อ.รัตภูมิ
19 พฤษภาคม 2567 | 91เจดีย์แห่งศรัทธา เจดีย์สมเด็จเจ้าเกาะยอ กับประเพณีแห่ผ้าขึ้นเขากุฏิ
19 พฤษภาคม 2567 | 26อุโบสถวัดดีหลวงใน ร่องรอยความเจริญของพุทธศาสนาบนคาบสมุทรสทิงพระ ในสมัยอยุธยา
19 พฤษภาคม 2567 | 35บ้านคูน้ำรอบ หมู่บ้านที่เป็นเกาะหนึ่งเดียวในอำเภอจะนะ
12 พฤษภาคม 2567 | 20อุโมงค์เบตงมงคลฤทธิ์ อุโมงค์ลอดภูเขาแห่งแรกของไทย
12 พฤษภาคม 2567 | 16รู้จัก...กริชสกุลช่างสงขลา ศราตราวุธศักดิ์สิทธิ์ สะท้อนความเชื่อ-อัตลักษณ์ของคนใต้
12 พฤษภาคม 2567 | 15