ตำนานมะม่วงหิมพานต์ คนสงขลาเรียกหัวครก คนใต้แต่ละพื้นที่ก็จะเรียกชื่อต่างกันไป หัวครก เล็ดล่อ กาหยู กาหยี นายอ ตำหยาว ม่วงยางหุย ยาร่วง ท้ายล่อ ยาโงย กะแตแก ยะโห้ย ยาหยี ฯลฯ และนี่ก็คือตำนานของมัน จากหนังสือเล่มหนึ่งในถนนยะหริ่ง-สงขลา ที่เขียนโดยขมิ้นศรี โดยนิทานมีเรื่องเล่าดังนี้
ครั้งหนึ่งมีเรไรกับจักจั่นบังเกิดแข่งกัน เรไรว่าาฉันเสียงเพราะกว่า ต่างคนต่างเบ่งกันว่าตนร้องได้เพราะกว่า ก็ร้องแข่งกันถ้าเสียงไหนขาดก่อนฝ่ายนั้นจะเป็นฝ่ายแพ้เรไรทำสัญญาณ พอได้เวลาก็หริ่ง ๆ หริ่ง ๆ จักจั่นก็แร้ง ๆ แรง ๆ หริ่ง ๆ หริ่ง ๆ แร้ง ๆ แรง ๆ หริ่งๆหริ่งๆ แร้ง ๆ แร้ง ๆ
ร้องกันตามภาษาสัตว์เสียงดังกังวานทั่วป่า สัตว์ทั้งหลายได้ยินก็ประหลาดใจ ผลไม้ทั้งหลายได้ยินต่างก็ชื่นบานตามธรรมชาตินั้น ผลของไม้หัวครกอยู่ใกล้ ๆ ที่สนามแข่งก็ล่อ (โผล่) ออกมาฟังเรไรกับจักจั่นแข่งขันกันต่างฝ่ายต่างไม่ยอมแพ้ ผลไม้หัวครกฟังเพลิน จนเกินไป และจนลืมตัว ลืมกลับเข้าไปข้างในเต้าล่อออกมาหลุบ หุบไม่เข้าจนกระทั่งทุกวันนี้ (ลูกหัวครกก็คือเม็ดมะม่วงหิมพานต์นั่นเอง)
หัวครกๆ ยาร่วง ยาร่วง ๆ หัวครก เสียงเพลงเป็นสำเนียงปักษ์ใต้ที่ฟังแล้วบรรยากาศอบอวลไปด้วยความรักของผู้เฒ่าผู้แก่ที่มีต่อลูกหลาน เมื่อครั้งยังเยาว์ ยังจำได้ว่า ปู่ย่าตายายจะเรียกพวกเด็ก ๆ ที่ชอบเล่นซุกซน ว่า “ไอ้หัวครก” ซึ่งมีความหมายคล้ายๆกับภาษาแถบอีสาน ว่า “บักหำน้อย” อะไรประมาณนั้น
ซึ่งเป็นการเรียกเด็กๆ ในเชิงปรามๆไม่ให้ซุกซนปนกับความเอ็นดู มากกว่าการด่าว่าให้ได้อาย ด้วยเหตุผลกลใดที่ต้องเรียกเด็กว่า “หัวครก” เพราะแท้จริงๆ แล้ว “หัวครก” คือ เมล็ดของมะม่วงหิมพานต์ หรือที่ชาวปักษ์ใต้เราเรียกว่า “ยาร่วง” “กาหยู” แล้วมันเกี่ยวอะไรกับเด็กซุกซนหรือค่อนไปทางดื้อดึง อาจจะด้วยเหตุผลที่ว่า มะม่วงหิมพานต์เป็นผลไม้ที่มีความแปลก คือ มีเมล็ดอยู่นอกผล จึงเปรียบเสมือนลูกที่ไม่ค่อยเชื่อฟังพ่อแม่ หรือผู้หลักผู้ใหญ่นั่นเอง (ในส่วนของตรงนี้เป็นความคิดเห็นส่วนบุคคล แล้วแต่ว่าใครจะเชื่อหรือไม่เชื่อ)
เจดีย์เก้ายอด วัดชูนวลรัตนาราม (วัดพยอมทอง) ต.โคกม่วง อ.คลองหอยโข่ง จ.สงขลา
21 เมษายน 2567 | 390"เรือ" ยานพาหนะและการเดินทางของคนสงขลาในอดีต
21 เมษายน 2567 | 1,391ยุคหม้อแหล็งแฉ็ง ยุคสมัยเครื่องทองเหลืองรุ่งเรืองของภาคใต้
21 เมษายน 2567 | 469ตำนานนางผมหอม นางไม้ผู้จิตใจดี แห่งต.อุเทน อ.ทุ่งยางแดง จ.ปัตตานี
7 เมษายน 2567 | 1,660"ส้วมแดง" คนเฒ่าเล่าเรื่อง...เมืองสงขลา
7 เมษายน 2567 | 1,671ย้อนรอยตลาดคลองแดน ชุมชนวิถีพุทธสามคลองสองเมือง
7 เมษายน 2567 | 1,669ย้อนรอยอดีตโทรเลข การสร้างสายโทรเลขระหว่างเมืองสงขลา-เมืองปีนัง
31 มีนาคม 2567 | 663น้ำตกคลองกอย(รัตภูมิ) น้ำตกลับๆที่ใครหลายๆคนอาจไม่รู้จัก
31 มีนาคม 2567 | 7,311