เมื่อวันที่ 23 มิถุนายน 2468 พระยาสมันตรัฐบุรินทร์ ได้รับเชิญไปในพิธีเปิด รพ.สงขลา ขณะที่ท่านกำลังตรวจราชการอยู่ที่อำเภอทุ่งหว้า เมื่อกลับจากสงขลามาถึงสตูลแล้ว ท่านจึงส่งรายงานไปยังสมุหเทศาภิบาลมณฑลภูเก็ต โดยมีคำพูดบอกเล่าจากปากท่านว่า "ด้วยเมื่อวันที่ 23 มิถุนายนนี้ กระผมได้ไปตรวจราชการอยู่ที่อำเภอทุ่งหว้า ได้รับโทรเลขจากเด็กที่บ้านบอกไปว่า คณะกรรมการบัณชาการโรงพยาบาลสงขลา ขอเชิญเพื่อเปิดสถานการพยาบาลที่สงขลาในวันที่ 25 มิถุนายน. กระผมได้พิจาระณาแล้วเห็นว่าเป็นเกียรติแก่มณฑลภูเก็ต จึงได้รีบดูการงานทางอำเภอแล้วกลับถึงสตูลในวันที่ 24 กลางคืน
วันนี้เราจะพาคุณผู้อ่านไปสัมผัสถึงการเปิดตัวอาคารโรงพยาบาลสงขลาเมื่อครั้นแรก ผ่านเรื่องเล่าเก่า ๆ ดังนี้ ย้อนไปวันที่ 25 มิถุนายน เวลา 1 นาฬิกาหลังเที่ยงจากสตูลถึงควนเนียง หลังเที่ยงเวลา 4 โมง ขึ้นรถไฟที่ควนเนียงถึงสงขลาประมาณ 5 โมงครึ่ง ได้เฝ้าสมเด็จอุปราช ในเวลา18.00 น.ดูงิ้วของคณะกรรมการที่โรงละคร "หวังดี" จังหวัดสงขลา โดยสมเด็จอุปราชหาเอามาเล่นในงาน
การดูงิ้วคืนนี้ มีสมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนสงขลา, สมเด็จอุปราช, กรมขุนชัยนารถ, พระองค์เจ้าจรูญ, หม่อมเจ้ารัชฎา, มีผู้ว่าราชการจังหวัดสตูล 1 คน จังหวัดสงขลา1 คน จังหวัดนครศรีธรรมราช 1 คน พัทลุง 1 คน นอกจากนี้เป็นข้าราชการของมณฑลนี้ทั้งสิ้น ส่วนมณฑลสุราษฎร์และมณฑลปัตตานีไม่มีผู้แทนมาเลย
ซึ่งในวันที่ 26 เป็นการนัดแนะเวลาก่อนเที่ยง นั่นก็คือ 9 โมงเช้า นัดประชุมเปิดโรงพยาบาล มีข้าราชการในชุดที่ได้กราบเรียนมาแล้วนี้ ไปคอยเฝ้ารับเสด็จตามกำหนด-เวลาในสถานโรงพยาบาล มีสมเด็จอุปราชเป็นประธาน ทรงบัญชาการทั่วไป มีท่านเจ้าคณะใหญ่ ๆ 7 องค์นำสวด มีพิณพาทย์1วงมี กองเกียรติยศเสือป่า1 กองร้อย ลูกเสือ1 กองร้อย ตั้งแถวอยู่ที่ถนนหน้าโรงพยาบาล
และเมื่อในเวลา 9.10 น. สมเด็จกรมขุนและเจ้านายในชุดของท่านเสด็จโดยรถยนต์ กองทั้งปวงถวายเคารพ สมเด็จอุปราชเชิญเสด็จขึ้นประทับ พระสวดถวายไชยันโต และสวดพิธี มีฝรั่งชาวต่างประเทศมานั่งมานั่งรวมอยู่ทั้งหญิงชายหลายคน เมื่อพระได้สวดพิธีจบลงแล้ว ถวายอดิเรก สมเด็จอุปราชทรงนำตรวจสถานการพยาบาลทั่วไป แล้วเลยเสด็จขึ้นประทับรถยนต์ เคลื่อนกระบวนเสด็จออก กองเสือป่าและลูกเสือถวายเคารพโดยเปล่งเสียงว่า "สงขลา"ลูกกองรับ "พยาบาล"พร้อมๆกัน 3 ครั้ง แล้วไชโย 3 ครั้งเป็นการหมดพิธีการรับส่งเสด็จ
โรงพยาบาลนี้ดูเหมือนเป็นอิสระ ไม่ได้ขึ้นอยู่กับศุขา**มีสถานการพยาบาลอยู่ ๓ หลัง หลังที่1 เป็นตัวโรงพยาบาล จุคนป่วยที่จะเข้าไปพยาบาลอยู่ได้ สามัญ10 คน, พิเศษ 2 คน, รวม 12 คน. ตัวโรงชั้นล่างก่อเสาปูนวางคาน ฝากระดานพื้นกระดานมุงกระเบื้อง เป็นเรือนรูปทรงปัณยาออฟฟิซและห้องยาเป็นตึกชั้นเดียวมีเฉลียงหน้าห้องเล็ก ๆ โรงผ่าตัดชั้นเดียว มีแค่ 3 ห้องเท่านั้น
นอกจากนั้นเปนลานหญ้าและปลูกดอกไม้ข้างน่า รู้สึกว่าที่นั่นแจ้งโล่งรับความร้อนมาก ไม่สู้จะกว้างขวางสักเท่าใด สู้ของเราไม่ได้(หนังสือรายงานราชการพระยาสมันตรัฐบุรินทร์ ถึงสมุหเทศาภิบาลมณฑลภูเก็ต ลงวันที่ 29 มิถุนายน 2468) คำว่า "สู้ของเราไม่ได้" คำว่า "เรา" ในที่นี้หมายถึงโรงพยาบาลที่พระยารัษฎานุประดิษฐ์ มหิศรภักดี ( คอ ซิม บี้ ) สร้างไว้ที่ภูเก็ตตั้งแต่ปี พ.ศ. 2449 มีชื่อว่า"โรงพยาบาลสุขาภิบาล" ขึ้นตรงต่อมณฑลเทศาภิบาลภูเก็ต ในปี 2459 คราวที่ในหลวงรัชกาลที่6 เสด็จประพาสมณฑลภูเก็ต
ทรงโปรดให้ย้ายมาที่ปัจจุบันโดยพระราชทานพระราชทรัพย์สร้างอาคารสร้างอาคารหลังใหม่สวยงาม โรงพยาบาลจึงได้รับชื่อใหม่ว่า " โรงพยาบาลวชิระ" พอถึงปี 2464 หลวงบุญพัฒน์พานิช ( ลิ่ม เข่ง ตึ๋ง)ได้สร้างอาคาร"บุญพัฒน์" ใช้เป็นหอผู้ป่วย เป็นอาคารก่ออิฐถือปูนอย่างตะวันตก ปีถัดมาพระบริรักษ์โลหะวิไสย ( คอ อยู่ จ๋าย ณ.ระนอง) ได้สร้างอาคารคล้ายๆกันขึ้นอีกหนึ่งหลังเรียกว่าอาคาร "ณ.ระนอง"
ด้วยเหตุที่มีอาคารใหม่เอี่ยมโอ่อ่าถึง 3 หลัง พระยาสมันตรัฐบุรินทร์จึงกราบเรียนสมุหเทศาภิบาลมณฑลภูเก็ตว่า "สู้ของเราไม่ได้" ในหนังสือรายงานราชการของพระยาสมันตรัฐบุรินทร์ฉบับดังกล่าว ได้เล่าถึงที่มาของ"ทุนทรัพย์"ในการสร้างโรงพยาบาลสงขลาว่า ได้ความว่าในการสร้างทั้งปวงนี้เปนเงิน 60,000 บาทเศษ (หกหมื่น) เงินนี้ได้จากการเล่นจากงานประจำปีตึกดินของจังหวัดสงขลา
ส่วนเงินที่จะบำรุงต่อไปนั้น โดยอาศรัยเงินผู้บริจาค ทุนบำรุงสำคัญได้จากสมเด็จกรมขุนสงขลา ประมาณปีละ 5,000 บาท(ห้าพัน) จนตลอดพระชนม์ เมื่อสิ้นพระชนม์แล้ว ยังได้ทรงสะละให้เปนสมบัติของโรงพยาบาลนี้อีก 50,000บาท (ห้าหมื่น) โดยได้ทำเปนหนังสือคล้ายๆพินัยกรรม์ไห้ไว้แก่โรงพยาบาล โรงพยาบาลนี้ชื่อ "สงขลาพยาบาล" แต่ทั้งนี้เองในเว็บไซต์ประวัติโรงพยาบาลสงขลา ระบุทุนสรา้งโรงพยาบาลจำนวนกว่าแสนบาท.
ขอบคุณภาพข้อมูล : ประวัติศาสตร์สตูล , เรื่องเก่าๆ มาเล่าใหม่ ประวัติสงขลา
เจดีย์เก้ายอด วัดชูนวลรัตนาราม (วัดพยอมทอง) ต.โคกม่วง อ.คลองหอยโข่ง จ.สงขลา
21 เมษายน 2567 | 291"เรือ" ยานพาหนะและการเดินทางของคนสงขลาในอดีต
21 เมษายน 2567 | 1,134ยุคหม้อแหล็งแฉ็ง ยุคสมัยเครื่องทองเหลืองรุ่งเรืองของภาคใต้
21 เมษายน 2567 | 401ตำนานนางผมหอม นางไม้ผู้จิตใจดี แห่งต.อุเทน อ.ทุ่งยางแดง จ.ปัตตานี
7 เมษายน 2567 | 1,617"ส้วมแดง" คนเฒ่าเล่าเรื่อง...เมืองสงขลา
7 เมษายน 2567 | 1,586ย้อนรอยตลาดคลองแดน ชุมชนวิถีพุทธสามคลองสองเมือง
7 เมษายน 2567 | 1,611ย้อนรอยอดีตโทรเลข การสร้างสายโทรเลขระหว่างเมืองสงขลา-เมืองปีนัง
31 มีนาคม 2567 | 597น้ำตกคลองกอย(รัตภูมิ) น้ำตกลับๆที่ใครหลายๆคนอาจไม่รู้จัก
31 มีนาคม 2567 | 7,075