ไม่มีลักษณะใดที่บอกให้รู้เลยว่าเป็นกล้วยนอกจากลักษณะของผลที่ดูคล้ายหวีกล้วย และนี่ก็เองก็เลยเป็นที่มาของต้นไม้ชนิดนี้ เพราะผลที่ลักษณะคล้ายหวีกล้วยแต่ละช่อแต่ละหวีจะมีอยู่ประมาณ 18-20 ลูก แต่ละลูกก็จะยาวประมาณ 3-5 เซนติเมตรและผลเองก็ยังมีขนนุ่ม ๆ เมื่อผลแก่จะมีสีออกเหลืองส้ม ๆ รสชาติจะหวานอมเปรี้ยว ไม่เหมือนรสชาติกล้วยและยังคงเป็นอาหารของนก หมูสังและสัตว์ป่าหลายชนิดจึงเป็นตัวกลางที่ช่วยในการขยายพันธุ์กล้วยหมูสัง
ซึ่งชื่อกล้วยหมูสังมีด้วยกันมากมาย เช่นย่านนมควาย(ตรัง) กล้วยมดสัง กล้วยมุดสัง และสงขลาบ้านเราจะเรียกว่า กล้วยมูซัง ต้นกล้วยหมูสัง จัดเป็นพรรณไม้เถาเนื้อแข็งขนาดใหญ่ แยกจากโคนต้นได้หลายเถา สามารถเลื้อยพาดตามพุ่มไม้ไปได้ไกลถึง 30 เมตร เนื้อไม้เหนียวแข็ง ตามกิ่งอ่อนและยอดอ่อนมีขนสีน้ำตาลหรือสีน้ำตาลอมเหลืองขึ้นหนาแน่น
จัดเป็นพืชหายากชนิดหนึ่ง ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ด ปักชำกิ่ง และวิธีการตอนกิ่ง ชอบดินร่วน ต้องการน้ำปานกลาง และในที่ที่มีแสงแดดทั้งวัน มีเขตการกระจายพันธุ์ในจีนตอนใต้ พม่า ภูมิภาคอินโดจีน และภูมิภาคมาเลเซีย ส่วนในประเทศไทยพบกระจายพันธุ์ทางภาคใต้และภาคตะวันออกเฉียงใต้ โดยมักขึ้นตามชายป่าดิบชื้น ป่าละเมาะที่ชุ่มชื้น ป่าโปร่งที่ชุ่มชื้น บริเวณที่โล่งริมลำธาร ที่ระดับความสูงจากระดับน้ำทะเลจนถึง 700 เมตร
โดยลักษณะของดอกกล้วยหมูสัง จะเป็นดอกเดี่ยว โดยจะออกที่ปลายกิ่งและตามกิ่ง ออกตรงข้ามหรือเยื้องกับใบเล็กน้อย ดอกเป็นสีแดงสด จะส่งกลิ่นหอมอ่อน ๆ ในช่วงพลบค่ำและกลางคืน มีน้ำหวานจำนวนมากรอบฐานดอก กลีบดอกมี 6 กลีบเรียงสลับกัน 2 ชั้น ชั้นละ 3 กลีบกลีบดอกเป็นสีแดงสดหรือสีแดงเลือดนกโคนกลีบดอกเป็นสีเหลืองอ่อน
ลักษณะของกลีบดอกเป็นรูปขอบขนานหรือรูปไข่กลับแกมรูปขอบขนาน ปลายมน ยาวประมาณ 2.5-4 เซนติเมตร กลีบดอกจะค่อนข้างหนาส่วนกลีบเลี้ยงดอกมี 3 กลีบ สีเขียวอมเหลืองลักษณะเป็นรูปสามเหลี่ยม ยาวประมาณ 2-3 เซนติเมตรกลีบเลี้ยงค่อนข้างบอบบาง ผิวด้านในเกลี้ยง ส่วนผิวด้านนอกมีขนสั้นขึ้นประปราย ดอกมีเกสรเพศผู้จำนวนมากอยู่ชิดกันแน่นเป็นพุ่มกลม รังไข่ยาวได้ประมาณ 7 มิลลิเมตรมีขนสั้น ยอดเกสรเพศเมียแผ่ออกคล้ายรูปแตร มีเมือกเหนียวสีเหลืองแล้วจะเปลี่ยนเป็นสีเข้มขึ้น เมื่อดอกบานเต็มที่จะมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 6-11 เซนติเมตร
ซึ่งต่อไปเราจะมาดูในส่วนของผลกล้วยหมูสัง โดยจะออกผลเป็นกลุ่ม ๆ แต่ละกลุ่มมีผลย่อยจำนวนมากประมาณ 6-15 ผล อยู่บนแกนตุ้มกลม ก้านช่อผลยาวประมาณ 4-6 เซนติเมตร ลักษณะของผลย่อยเป็นรูปทรงกระบอกสั้น ๆ ยาวได้ประมาณ 3-6 เซนติเมตร ปลายผลมนบางตอนของผลคอดเว้าเล็กน้อย ตามผิวมีตุ่มเล็ก ๆ ขึ้นกระจายและมีขนขึ้นประปราย
ซึ่งผลอ่อนเป็นสีเขียว ส่วนผลสุกเป็นสีเหลืองอมส้ม มีรสหวานเปรี้ยวใช้รับประทานได้ ภายในผลมีเมล็ดมาก ส่วนก้านผลย่อยยาวประมาณ 1-4 เซนติเมตรออกดอกและผลในช่วงระหว่างเดือนมีนาคมถึงเดือนมิถุนายน และพฤศจิกายนถึงเดือนธันวาคม และสรพพคุณของกล้วยหมูสัง ใบและรากยังสามารถนำมาต้มกินกับน้ำกินเป็นยาแก้บำบัดอาหารปวดท้องได้อีกด้วย ชาวมลายูจะใช้ใบของกล้วยหมูสัง นำมาต้มกับข้าวกินเป็นยาบรรเทาท้องขึ้น ท้องเฟ้อ
ที่สำคัญในด้านประโยขน์ ผลสุกเป็นสีเหลืองอมส้ม มีกลิ่นหอมและมีรสหวานเปรี้ยว ใช้รับประทานได้ เถานำมาใช้ประโยชน์แทนหวาย กล้วยหมูสังเป็นพรรณไม้ที่ให้ดอกสีสวยงดงาม ดอกเป็นสีแดงสดและมีกลิ่นหอม มีศักยภาพในการพัฒนาเป็นไม้เลื้อยประดับโดยจะส่งกลิ่นหอมอ่อน ๆ ในช่วงพลบค่ำและกลางคืน สงขลาบ้านเราก็ยังมีให้เชยชมรวมถึงตัวของจังหวัดพัทลุงอีกด้วยค่ะ
ขอบคุณข้อมูลรูปภาพ : Gotoknow รศ. มุกดา สุขสวัสดิ์ , Medthai สมุนไพรกล้วยหมูสัง
เจดีย์เก้ายอด วัดชูนวลรัตนาราม (วัดพยอมทอง) ต.โคกม่วง อ.คลองหอยโข่ง จ.สงขลา
21 เมษายน 2567 | 337"เรือ" ยานพาหนะและการเดินทางของคนสงขลาในอดีต
21 เมษายน 2567 | 1,238ยุคหม้อแหล็งแฉ็ง ยุคสมัยเครื่องทองเหลืองรุ่งเรืองของภาคใต้
21 เมษายน 2567 | 435ตำนานนางผมหอม นางไม้ผู้จิตใจดี แห่งต.อุเทน อ.ทุ่งยางแดง จ.ปัตตานี
7 เมษายน 2567 | 1,632"ส้วมแดง" คนเฒ่าเล่าเรื่อง...เมืองสงขลา
7 เมษายน 2567 | 1,636ย้อนรอยตลาดคลองแดน ชุมชนวิถีพุทธสามคลองสองเมือง
7 เมษายน 2567 | 1,635ย้อนรอยอดีตโทรเลข การสร้างสายโทรเลขระหว่างเมืองสงขลา-เมืองปีนัง
31 มีนาคม 2567 | 632น้ำตกคลองกอย(รัตภูมิ) น้ำตกลับๆที่ใครหลายๆคนอาจไม่รู้จัก
31 มีนาคม 2567 | 7,181