ยุคสังคมในปัจจุบันในแต่ละท้องถิ่นของสังคมไทยมักมีความสัมพันธ์นอกเหนือจากธรรมชาติความเชื่อในเรื่องของอำนาจสิ่งศักดิ์สิทธิ์สิ่งเหล่านี้มักจะเห็นได้จากคนในชุมชนที่ได้ถือปฎิบัติสืบทอดรุ่นสู่รุ่น ในการประกอบพิธีร่วมกันนั้นถือได้ว่าเป็นเครื่องหมายยืนยันใการเชื่อมโลกอำนาจเหนือธรรมชาติรวมเข้ากับความเชื่อของชาวบ้าน ความเชื่อที่ยึดถือสืบทอดปฎิบัติของภาคใต้นั่นคือการนับถือบรรพบุรุษผู้ล่วงลับจึงมีการประกอบพิธีกรรมเพื่อรำลึกถึงบรรพบุรุษที่ตนเองอพยพและย้ายมาตั้งถิ่นฐานใหม่ในปัจจุบัน
จึงกล่าวได้ว่าพิธีกรรม โต๊ะครึม เป็นพิธีกรรมเกี่ยวกับการประกอบพิธีลงผีครูหมอ โดยส่วนใหญ่จะทำพิธีตามที่ผีครูหอระบุเท่านั้นว่าต้องการอะไรเพราะว่าในปีนึงลูกหลานอาจมีการบนบานศาลกล่าวไว้ชาวบ้านควนหมาก หมู่ที่3 ตำบลวังใหญ่ อำเภอเทพา จังหวัดสงขลา เริ่มมีผู้คนอพยพมาตั้งถิ่นฐานในปี พ.ศ.2414 ตรงกับรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จากกลุ่มคนที่อพยพมาจากบ้านคอหงส์ ตำบลคอหงส์ อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา นำโดยนายทุ่ม เกื้อก่ออ่อน นายอ้น เกื้อก่ออ่อน นางนวล เกื้อก่ออ่อน นายคุก จันทร์ต้น และ นายทองอุ่น ไม่ทราบนามสกุลได้มาตั้งบ้านเรือนอยู่ใกล้แนวภูเขาซึ่งพื้นที่ส่วนมากมีลักษณะภูมิประเทศเป็นภูเขาที่เป็นป่าดงดิบมีไม้ยืนต้นส่วนใหญ่เป็นไม้ต้นหมาก
โต๊ะครึมจึงจัดว่าเป็นพิธีกรรมความเชื่อที่เกิดจากความกลัว เช่นความเจ็บป่วยรักษาไม่หายและหาสาเหตุไม่ได้และเชื่อว่าถูกผี โดยเฉพาะผีปู่ย่าตายายหรือครูหมอตายายซึ่งเป็นที่นับถือกันอยู่ทั่วไปต่อมาเมื่อศาสนาพราหมณ์แพร่เข้ามาจึงได้มีคำไหว้พระอิศวรพระแม่ธรณีฯลฯ เนื่องจากการร้องเชิญครูหรือเชิญทรงเป็นทำนองจึงมีเครื่องดนตรีเข้าประกอบเพื่อให้น่าดูและขลังยิ่งขึ้นพิธีนี้จึงได้ถ่ายทอดกันสืบมา
ดังนั้นโต๊ะครึม จึงหมายถึงการเล่นดนตรีเพื่อบูชาครูหมอตายายอีกด้วยบางท้องถิ่นเรียกว่า นาย มนต์ จะเล่นเมื่อคนถูกผีซึ่งเชื่อว่าตายายที่ล่วงลับไปแล้วมาทำโทษถ้าลูกหลานทำลบหลู่หรือประพฤตินอกรีตครูหมอตายายของโต๊ะครึมเรียกว่า ตายายผีเรือน ถ้าใครถูกตายายแล้วไม่รับโต๊ะครึมไปเล่นเชื่อว่าจะมีอันเป็นไปถึงตายผู้ถูกมักจะเจ็บไข้ได้ป่วยเปื่อยเน่า ฯลฯ แต่ถ้าเล่นโต๊ะครึมแล้วจะหายเป็นปกติ ซึ่งเครื่องดนตรีจะประกอบด้วยครื่องดนตรี มีทับ 5ลูก ทับที่ 1 ชื่อนครผูก ทับที่ 2 ชื่อ นครสวรรค์ ทับที่ 3 ชื่อ ทับที่ 4 ชื่อนกเขาขัน ทับที่ 5ชื่อ การร้องฆ้องชัย
และลูกหลานที่เป้นสายเลือดจะต้องรักษาพิธีกรรมต่อไปเรื่อย ๆ ซึ่งจะต้องมีลูกหลานในแต่ละรุ่นคนใดคนหนึ่งของวงศ์ตระกูลต้องรับผิดชอบหน้าที่ ร่างทรง เพื่อประกอบพิธีกรรมโต๊ะครึมแต่จารีต พิธีกรรม การนับถือผีบรรพบุรุษของชุมชนบ้านควนหมากในปัจจุบันเลือนหายไปตามกาลเวลาอย่างช้าๆ ซึ่งยังมีพิธีกรรมนี้ปรากฏให้เห็นจากกลุ่มคนบางกลุ่มของชุมชนเท่านั้น
ขอบคุณข้อมูลรูปภาพ :Plangsak Saengpom , ภิญโญ จิตต์ธรรม
เจดีย์เก้ายอด วัดชูนวลรัตนาราม (วัดพยอมทอง) ต.โคกม่วง อ.คลองหอยโข่ง จ.สงขลา
21 เมษายน 2567 | 291"เรือ" ยานพาหนะและการเดินทางของคนสงขลาในอดีต
21 เมษายน 2567 | 1,136ยุคหม้อแหล็งแฉ็ง ยุคสมัยเครื่องทองเหลืองรุ่งเรืองของภาคใต้
21 เมษายน 2567 | 401ตำนานนางผมหอม นางไม้ผู้จิตใจดี แห่งต.อุเทน อ.ทุ่งยางแดง จ.ปัตตานี
7 เมษายน 2567 | 1,617"ส้วมแดง" คนเฒ่าเล่าเรื่อง...เมืองสงขลา
7 เมษายน 2567 | 1,586ย้อนรอยตลาดคลองแดน ชุมชนวิถีพุทธสามคลองสองเมือง
7 เมษายน 2567 | 1,611ย้อนรอยอดีตโทรเลข การสร้างสายโทรเลขระหว่างเมืองสงขลา-เมืองปีนัง
31 มีนาคม 2567 | 597น้ำตกคลองกอย(รัตภูมิ) น้ำตกลับๆที่ใครหลายๆคนอาจไม่รู้จัก
31 มีนาคม 2567 | 7,075