เมืองจะนะ มีหลักฐานปรากฏอยู่ในพงศาวดาร แต่เดิมเมืองจะนะเป็นเมืองขึ้นของเมืองพัทลุง เฉกเช่นเดียวกับสงขลา ปะเหลียน และเทพา ต่อมาเมื่อสงขลาแยกตัวออกมา เมืองจะนะจึงไปขึ้นตรงอยู่กับเมืองสงขลา โดยมีฐานะเป็นเมืองหน้าด่านทางตอนใต้ และเป็นเมืองที่มีการสู้รบสกัดกั้นหัวเมืองของมลายูอยู่ตลอด
วันนี้จึงหยิบยกประวัติศาสตร์ตำบลหนึ่งในอำเภอจะนะ มาบอกเล่าเรื่องราวกัน ตำบลที่มีปรากฎในบันทึกทางประวัติศาสตร์เกี่ยวกับเมืองจะนะไว้ นั่นก็คือ ตำบลนาทับ นาทับเป็นชุมชนดั้งเดิมตั้งแต่ประมาณ 200 กว่าปีมาแล้ว เอกสารทางประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับตําบลนาทับ อําเภอจะนะ จังหวัดสงขลา ไม่ได้มีปรากฏอย่างชัดเจน หากแต่บันทึกทางประวัติศาสตร์เกี่ยวกับเมืองจะนะไว้ ดังปรากฏในพงศาวดารเมืองสงขลา ของพระยาวิเชียรคีรี (บุญสังข์) ตอนที่ 1 ซึ่งแต่ง ขึ้ึนเมื่อปีเถาะ จุลศักราช 1207 ความตอนหนึ่งบันทึกไว้ว่า
“พระสงขลา เข้าเฝ้าพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้เลื่อน พระสงขลาเป็นพระยาสงขลา ตั้งพ่อซีนเป็นพระพิเรนทร์ ตั้งพ่อเถียนเซงเป็นพระสุนทรานุรักษ์ ผู้ช่วยราชการให้พระอนันตสมบัติเป็นเจ้าเมืองจนะ พระยาสงขลากราบบังคมลา พาบุตรภรรยากลับ ออกเมืองสงขลา มาเรือสองลํา ต้องพยุงที่ีหัวถนอมจมเสียลําหนึ่ง เสียผู้คนข้าวของไปเป็นอันมาก
เรือพระยาสงขลาแล่นเลยมาถึงสงขลา อยู่สองปีพระอนันตสมบัติถึงแก่กรรม ได้ฝังศพพระอนันต สมบัติไว้ ณ เขาแหลมสน จารึกอักษรไว้ในศิลาหน้าศพแล้ว แล้วพระยาสงขลาบอกเข้าให้ไปนําขึ้น กราบบังคมทูลว่า พระอนันตสมบัติถึงแก่กรรม บุตรชายพระอนันตสมบัติมีอยู่สามคน ดํารัสว่าจะได้เป็นเจ้าเมืองจนะ พระยากลาโหมกราบบังคมทูลให้ทิดเพ็ดเป็นพระจนะ คุมไพร่ส่วยดีบุกขึ้นกับเมืองสงขลา โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ตั้งทิดเพ็ดเป็นพระจนะ ออกมาอยู่เมืองจนะฯ (เริงวุฒิ มิตรสุริยะ, 2552) จนถึงรัชกาลที่ 5 ได้มีกํานันตําบลเป็นผู้ปกครองฝ่ายพลเรือน ซึ่งในยุคแรกจะมีศักดิ์เป็น “ท่านขุน” และกำนันคนแรกคือ ท่านขุนสมาน หรือ นายเกษม หนิโส๊ะ"
ส่วนที่มาของชื่อนาทับนั้น ในเว็บไทยตำบล บอกไว้ว่า ในสมัยก่อนมีหัวเมืองตั้งอยู่ที่บ้านจะโหนง ชื่อว่าเมืองหนะ เจ้าเมืองในขณะนั้นมีชื่อว่า "พระยาหนะ" ในสมัยหนึ่งได้มีข้าศึกยกทัพมาตีเมืองสงขลา เจ้าเมืองสงขลาได้สั่งให้เจ้าเมืองหนะ นำกำลังทหารยกทัพไปเป็นทัพหน้า สะกัดกั้นข้าศึก โดยเดินทัพมาตามลำคลอง จากเมืองหนะ มาตามลำคลองนาทับ และตั้งค่ายอยู่บริเวณริมคลองนาทับ ชาวบ้านเรียกว่าค่าย หรือหน้าค่าย ต่อมาได้เรียกชื่อเพี้ยนเป็น "นาทับ" มาจนถึงปัจจุบัน
ที่มา : อุสมาน หวังสนิ, (2554). การพัฒนาชุมชนเข้มแข็ง : กรณีศึกษากระบวนการมีส่วนร่วมในการจัดทำแผนชุมชน ตำบลนาทับ อำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา.วิทยานิพนธ์ (ศศ.ม. (พัฒนามนุษย์และสังคม))--มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ , ThaiTambol , เพจ เรื่องเก่าๆ มาเล่าใหม่ ประวัติสงขลา
ขอบคุณภาพ : siamfishing , เทศบาลตำบลนาทับ
ย้อนชมภูมิปัญญาการทำขวัญข้าว สู่การสร้างวงเวียนพระแม่โพสพ ศูนย์รวมจิตใจชาวระโนด
8 มิถุนายน 2568 | 201เปิดที่มาชุมชนประวัติศาสตร์ บ้านควนจง (นาหม่อม)
8 มิถุนายน 2568 | 215วิถีมุสลิมบ้านดอนขี้เหล็ก "ประเพณีการทูนพานอาหาร" ที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานกว่า 100 ปี
8 มิถุนายน 2568 | 283เปิดตำนาน...ที่มาชื่อบ้านบ่อแดง อ.สทิงพระ
25 พฤษภาคม 2568 | 858ของดีของหรอยท่าเลออก ตลาดริมทางของผู้สัญจรผ่าน ณ สามแยกบ่อทราย (ปากรอ)
25 พฤษภาคม 2568 | 2,924ตำนานทวดเข้...ทวดขุนดำ-ทวดแขนลาย แห่งสายน้ำคลองท่าม่วง อ.ควนเนียง
25 พฤษภาคม 2568 | 1,640ร่องรอยจากอดีต พิพิธภัณฑ์วัดท่าช้าง(บางกล่ำ)
18 พฤษภาคม 2568 | 635เจ้าบ่าวน้อยแห่งควนเขาสูง : วีรบุรุษชุมชนท้องถิ่น บ้านพรุเตาะ ต.ทุ่งใหญ่
18 พฤษภาคม 2568 | 1,317