หางานหาดใหญ่ หาดใหญ่ ชัดทุกเรื่องเมืองหาดใหญ่ สงขลา อับเดตข่าวหาดใหญ่ Hatyaifocus สาวสวยหาดใหญ่ หนุ่มหล่อหาดใหญ่

วันนี้เห็นข่าวการจัดงานศพของอดีตกำนันดัง อย่างนายสุชล แกล้งทนงค์ อดีตกำนันของตำบลตะเครียะ อำเภอระโนด จังหวัดสงขลา งานนี้ถือเป็นงานใหญ่ของเมืองระโนด ในงานชาวบ้านนำเหล็กขูดนับร้อยตัวมาช่วยขูดมะพร้าว เหล็กขูดแต่ละตัวก็มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ก่อนขูดจะมีการโหมโรงเรียกขวัญและให้กำลังใจ ซึ่งการลงแขกขูดมะพร้าวแบบนี้เห็นได้ยากแล้วในปัจจุบัน  

พูดถึงเรื่องเหล็กขูดเด็กหลายคนสมัยนี้ไม่รู้จัก แม้แต่ผู้ใหญ่เอง บางคนยังไม่เคยเห็นเลยว่าเหล็กขูดลักษณะเป็นอย่างไร ถ้าหากยังคิดไม่ออก ก็ลองนึกถึงภาพยนตร์เรื่องหนึ่ง หลายคนคงจำฉากฮือฮาในภาพยนตร์เรื่องแม่เบี้ยได้กับฉากขูดมะพร้าวด้วยกระต่ายขูดมะพร้าวตัวน้อย ฉากนี้กลายเป็นฉากที่หลายคนจดจำและเกิดการเลียนแบบไปในเชิงขำขันมากมาย เจ้ากระต่ายขูดมะพร้าวตัวนั้นนั่นแหละ ภาคใต้ของเราเรียกเหล็กขูด แต่วันนี้เราไม่ได้จะมาพูดถึงเรื่องแม่เบี้ยนะ แต่เราจะพาไปรู้จักเจ้าเหล็กขูดว่ามันมีที่มาอย่างไร

ก่อนที่เทคโนโลยีจะเข้ามาอำนวยความสะดวก ก่อนจะมีเครื่องขูดมะพร้าวไฟฟ้า ก่อนจะมีเครื่องคั้นน้ำกะทิ เมื่อก่อนชาวบ้านใช้มือน้อย ๆ สองมือและหาอุปกรณ์ใกล้ตัวในการขูดมะพร้าวและคั้นน้ำกะทิ ก่อนจะเข้ามาสู่ยุคของเหล็กขูดเครื่องมือสำหรับขูดมะพร้าวที่ยังไม่ได้กะเทาะเปลือก เพื่อนำให้เนื้อมะพร้าวมาใช้ประโยชน์ เช่น ทำขนม คั้นเป็นน้ำกะทิ ชาวบ้านจะใช้ช้อนที่ทำจากกะลามะพร้าวมาขูดเนื้อมะพร้าวให้เป็นฝอย ต่อมาก็ใช้ไม้ไผ่บากเป็นซี่ ๆ จนกระทั่งเมื่อมีการใช้เหล็กมาทำของใช้ในครัวเรือน จึงได้ตีเหล็กเป็นแผ่นบาง ๆ ตัดรูปโค้งมน ใช้ตะไบถู ทำซี่ละเอียดปลายเหล็กส่วนที่คมเรียกว่า "ฟันกระต่าย" เมื่อได้ฟันกระต่ายแล้ว ก็นำส่วนของฟันกระต่ายไปประกบหรือเข้าเดือยกับรูปไม้ที่แกะเป็นรูปต่าง ๆ เสร็จแล้วก็จะได้เหล็กขูดที่ใช้นั่งขูดมะพร้าวแบบที่เราเห็นในภาพยนตร์นั่นแหละ 

ในภาคใต้จะมีเอกลักษณ์ของการทำเหล็กขูดที่อาจจะใส่ศิลปะและไอเดียลงไป เหล็กขูดของภาคใต้นิยมทำที่รองนั่งให้เป็นรูปสัตว์และรูปคนซึ่งแตกต่างกันไป ตามไอเดียของคนทำ เช่น รูปสุนัข ม้า หมู กระต่าย ตะกวด เสือ หรือเป็นรูปคนในอิริยาบถแปลก ๆ และที่ขาดไม่ได้ คือ ส่วนหัวหรือปากที่ติดเหล็กขูดมะพร้าวนั้น บางที่ทำเป็นรูปอวัยวะเพศชาย เนื่องจากคนขูดมะพร้าวมักจะเป็นผู้หญิง จึงแสร้งทำให้ดูขบขันอย่างร้ายกาจของช่างทำเลยก็ว่าได้ เรียกรอยยิ้มจากผู้พบเห็นได้เสมอ ซึ่งรูปคน รูปสัตว์เหล่านี้ที่ช่างออกแบบ ช่างจะทำอย่างมีศิลปะและมีความประณีตสวยงามแปลกตา จึงมีผู้นิยมสะสมเป็นและตั้งแสดงไว้ให้ชมด้วย

ในอดีตว่ากันว่าการออกปากขูดมะพร้าวในงานบุญ มักเป็นเหตุให้หนุ่มสาวได้พบรักกันดังมีเพลงลูกทุ่งว่า "เหล็กขูดมีกันทุกบ้านเวลามีงานเลี้ยงดังครูด ๆ เหล็กขูดมันพูดไม่ได้ ถ้ามันพูดได้มันคงจะพูด ไอ้เฒ่านี้กับอีสาวนั่น มันนั่งจีบกันบนหลังเหล็กขูด”

ในเว็บ siamsouth เขียนเรื่องราวเกี่ยวกับเหล็กขูดไว้อย่างน่าสนใจว่า เหล็กขูดจะถูกนำมาใช้งานได้อย่างแทบไม่ว่างเว้น บางครั้งก็ถูกนำมาอวดประชันกันว่าของใครสวยงามกว่ากัน เนื่องจากคนสมัยก่อน อยู่ท่ามกลางสังคมที่ไม่เร่งรีบ จึงมีเวลาประดิษฐ์ประดอย จินตนาการสร้างสรรค์เครื่องใช้ไม้สอยให้มีทั้งความคงทนและความสวยงาม คุณค่าของเหล็กขูดจึงครบเครื่องทั้งเรื่องสนองกายและสนองใจ จากไม้ท่อนหนึ่งผู้มีฝีมือจะแกะสลักเป็นรูปสัตว์ต่าง ๆ บ้าง เป็นรูปนางงามบ้าง เป็นรูปลวดลายต่าง ๆ บ้าง หรือล้อเลียนเรื่องเพศบ้าง แน่นอนที่สุดว่าในรูปแบบต่าง ๆ  เหล่านั้นล้วนสะท้อนภูมิปัญญาของผู้ประดิษฐ์คิดค้นได้เป็นอย่างดี ถ้ามองกันให้ดี ๆ เราจะพบว่าในความงามของเหล็กขูดแต่ละตัวนั้นได้ซุกซ่อนความหมายไว้ให้ขบคิด ไม่ว่าจะเป็นอารมณ์ขันในเรื่องเพศ หรืออารมณ์ขันในเรื่องล้อเลียนสังคม เช่นล้อเลียนการประกวดนางงามที่เป็นเรื่องใหม่ของสังคมขณะนั้นเป็นต้น ถ้ามองในแง่จิตวิทยาแล้วอาจทำให้คิดได้ว่านี่คือการปลดปล่อยแรงขับทางเพศมาเป็นพลังทางสุนทรียะ ทำให้เรื่องที่ล่อแหลมต่อศีลธรรมจรรยากลายเป็นความงามสูงส่ง ต่างกับคนในสมัยนี้ที่มักใช้แรงขับด้านนี้ไปในทางที่ไม่งาม 

สำหรับใครที่อยากเห็นเหล็กขูดรูปทรงแปลก ๆ งานศิลปะที่สร้างผ่านไอเดียของช่างหรือคนทำเหล็กขูด ก็สามารถไปดูกันได้ที่ ห้องวัฒนธรรมมะพร้าว ณ สถาบันทักษิณคดีศึกษา  

ขอบคุณข้อมูล :วัฒนธรรมภูมิปัญญาภาคใต้ , siamsouth , วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี 

 ขอบคุณภาพ : tsu , unseentourthailand