วัดพังยาง เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ในตำบลพังยาง อำเภอระโนด จังหวัดสงขลา
วัดพังยางปรากฏชื่อในแผนที่ภาพกัลปนาวัดหัวเมืองพัทลุง ซึ่งเขียนขึ้นในสมัยอยุธยาในรัชสมัยของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช (พ.ศ2199–2231) ปรากฏชื่อว่า“วัดพังยางตีนท่า” และ “วัดพังยางขุนคลองพลสาร” เมื่อพิจารณาหลักฐานจากภาพในแผนที่แล้ว จะเห็นได้ว่าวัดพังยางในปัจจุบันน่าจะเป็นวัดพังยางขุนคลองพลสารมากกว่า เนื่องจากภาพเจดีย์ตรงกับภาพในพระกัลปนาวัด
ภาพ : หน่วยอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมท้องถิ่นจังหวัดสงขลา
จากรูปแบบศิลปกรรมยืนยันว่า ณ ที่นี้เคยเป็นวัดสำคัญในสมัยกรุงศรีอยุธยาและวัดแห่งนี้ยังเป็นส่วนหนึ่งของชุมชนโบราณคูน้ำคันดินที่เรียกว่าชุมชนโบราณพังยาง สิ่งสำคัญได้แก่ เจดีย์ตั้งอยู่หน้าวิหาร 2 องค์ เป็นเจดีย์ก่อด้วยอิฐถือปูน ลักษณะเป็นเจดีย์ทรงระฆังตั้งอยู่บนฐานสี่เหลี่ยมฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส กว้างยาวประมาณ 4 เมตร ปัจจุบันปูนปั้นฉาบผิวหลุดกะเทาะจนเกือบหมด
ภาพ: กรมศิลปากร ตัวอย่างภาพถ่ายคูคันดินเมืองโบราณ
ต้นยางหน้าวัดพังยาง โดยประมาณมากกว่า 300 ปี สูงกว่าระดับดิน 1.5 เมตร ต้นใหญ่สุดประมาณสองคนครึ่งโอบ คือ ประมาณ 500 เซนติเมตร
ภาพ : สำนักศิลปากรที่ ๑๑ สงขลา
จากข้อมูลและหลักฐานจะเห็นได้ว่าอำเภอระโนด มีการตั้งถิ่นฐานในอดีตสมัยแรกเริ่มประวัติศาสตร์ (ประมาณพุทธศตวรรษที่ 5-12) จากคูคันดินและคลองต่าง ๆ ช่วยให้สามารถกําหนดตําแหน่งบริเวณที่มีการตั้งถิ่นฐานในอดีตได้ ซึ่งจะเป็นแนวยาวจากอําเภอระโนดไปถึงปากทะเลสาบที่ติดต่อกับทะเลใหญ่ เห็นได้จากร่องรอยของกะพังหรือสระ ซึ่งขุดเพื่อกักเก็บน้ําและรับน้ําซึมจากใต้ทราย และเป็นแหล่งน้ําจืดของชุมชนโบราณ เช่น ชุมชนโบราณสีหยัง ชุมชนโบราณพังยาง และชุมชนโบราณ อู่ตะเภา-ระโนด เป็นต้น
ข้อมูลบทความ -หน่วยอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมท้องถิ่นจังหวัดสงขลา
- ฐานข้อมูลท้องถิ่นภาคใต้
วัดโพธิ์ วัดเก่าแก่สมัยกรุงธนบุรี จุดศูนย์กลางของผู้คนในอดีต
12 ตุลาคม 2568 | 222เปิดตำนาน “หลวงพ่อตุด” สำนักสงฆ์บ้านคอกช้าง อ.รัตภูมิ เล่าขานประสบการณ์ปาฏิหาริย์ผ่านวัตถุมงคล
12 ตุลาคม 2568 | 252“ศาลเจ้าแม่เมรีและทวดรัด” ที่เคารพศรัทธาของกองกำลังค่ายรัตนพล และชาวบ้านคลองหอยโข่ง
12 ตุลาคม 2568 | 241สำนักสงฆ์เวียงป่าโป (ควนลุม) กับเหตุอัศจรรย์องค์พระผุดขึ้นมาจากหิน
28 กันยายน 2568 | 582เรื่องเล่าอาถรรพ์ผืนป่าชายแดนใต้ "ตำนานบาเตาะ" ชนเผ่ากินคนแห่งป่าฮาลา-บาลา
28 กันยายน 2568 | 5751 ปีมีหน ขนมไหว้พระจันทร์ ร้านในตำนานหาดใหญ่ กับความเชื่อเรื่องเทศกาลไหว้พระจันทร์
28 กันยายน 2568 | 601กว่า 3 ศตวรรษ...มัสยิดยาบัลโรดเหร๊าะหม๊ะ บ้านหัวเขา (สิงหนคร)
21 กันยายน 2568 | 503คนใต้กับปืน : จากวิถีสู่วลีฮิต "ประตูมีกลอน คนคอนมีปืน"
21 กันยายน 2568 | 719