แม่ซื้อความเชื่อของคนไทยสมัยโบราณที่เชื่อว่าเด็กทารกทุกคนที่เกิดต้องมีแม่ซื้อหรือเทวดามาคอยดูแล เพื่อปกปักรักษาไม่ให้เด็กเจ็บไข้ได้ป่วย ตั้งแต่แรกเกิดจนถึงอายุ 12 ขวบ ส่วนมากแม่ซื้อจะเป็นผู้หญิง ความเชื่อนี้มีอยู่ทุกภาคของประเทศไทย ความเชื่อในเรื่องของแม่ซื้อในแต่ละภูมิภาคอาจมีความแตกต่างกันไปบ้าง เช่น ภาคเหนือจะมีแม่ซื้อ 7 นาง ที่จะปกป้องดูแลทารกตามวันเกิดคล้ายๆกับภาคกลาง
ส่วนภาคใต้นั้นแม่ซื้อเป็นสิ่งเร้นลับ ไม่มีตัวตน จะมีฐานะเป็นเทวดาหรือภูตผี ทำหน้าที่เป็นพี่เลี้ยงของทารกตั้งแต่แรกเกิดจนอายุ 12ขวบ และมีด้วยกัน 4 ตน เป็นผู้หญิงชื่อ ผุด ผัด พัด และผล แต่ปราชญ์ชาวบ้านคือนายพุ่ม คงอิศโร หมอทำขวัญจังหวัดสงขลา กล่าวว่าแม่ซื้อตามความเชื่อของคนภาคใต้ มีทั้งชายและหญิง
ดังบททำขวัญที่ว่า “แม่ซื้อ 4 คน ชื่อเสียงชอบกลทั้งหญิงทั้งชาย เพ็ดทูล เพ็ดพล่าน เพ็ดทน เพ็ดทาน อาจารย์กดหมายเรียกว่าปู่ตา รักษาร่างกาย แม่ซื้อผู้ชาย เร่งคลายออกมา นางกุมารี นางเอื้อย นางอี นางนาฏสุนทรี ที่เฝ้ารักษา เชิญมาแม่มา บูชาส่าหรี”
ความเชื่อในเรื่องของแม่ซื้อ หรือในบางท้องถิ่นเรียก แม่เซ้อ เป็นวัฒนธรรมความเชื่อพื้นบ้านอย่างหนึ่ง ซึ่งมีอิทธิพลต่อแนวความคิด และพฤติกรรมของชาวบ้านกลุ่มนั้นอย่างลึกซึ้ง เพราะมีการสืบทอดปลูกฝังสืบต่อกันมาหลายชั่วคน
ดังปรากฏในเพลงกล่อมเด็กที่ว่า
(ฮ้าเอ้อ...เหอ) น้องนอนเหอ นอนให้หลับดี
แม่ซื้อทั้งสี่ เข้ามาพิทักษ์รักษา
อาบน้ำป้อนข้าว มารักษาเจ้าทุกเวลา
มาช่วยพิทักษ์รักษา เด็กอ่อนนอนใน...เปล...เหอ
หรือบางคนกล่าวว่าแม่ซื้อเป็นหญิงทั้งหมด ดังบททำแม่ซื้อของนายปาน เพชรสุวรรณ อำเภอร่อนพิบูลย์ จังหวัดนครศรีธรรมราช ได้ระบุชื่อแม่ซื้อไว้ด้วยว่า
แม่ซื้อทั้งสี่ พัลลิกาเทวี สนทรีแจ่มจันทร์
พัลลิกาบัวโบต คนธรรพคนธรรมพ์
ทั้งสี่แจ่มจันทร์ แม่เลี้ยงรักษา
ข้อมูลบทความ/ภาพ : ข้อมูลท้องถิ่นภาคใต้ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
“โรงเรียนช่างตัดเย็บเสื้อผ้าสงขลา” สู่วิทยาลัยอาชีวศึกษาสงขลา
24 สิงหาคม 2568 | 263ชุมชนท่องเที่ยว "บ้านหัวนอนวัด" ชุมชนคุณธรรม จิตรกรรมล้ำค่า ศาลาร้อยปี
24 สิงหาคม 2568 | 253ตำนานสิทธิเรือรี สู่ชื่อตำบลคลองรี อ.สทิงพระ
24 สิงหาคม 2568 | 229ข้าวดอกราย อาหารพื้นบ้านของคนสะกอมสมัยเริ่มก่อตั้งชุมชน
17 สิงหาคม 2568 | 504ย้อนภาพเก่าเล่าเรื่องอดีต...วิทยาลัยเทคโนโลยีสงขลา
17 สิงหาคม 2568 | 2,598"สะพานประวัติศาสตร์ ๓ พ.ศ." สะพานโค้งแห่งแรกของเส้นทางสายพัทลุง-ตรัง
17 สิงหาคม 2568 | 678พาชมกำแพงเมืองพัทลุงเขาชัยบุรี กำแพงเมืองก่ออิฐหนึ่งเดียวใน จ.พัทลุง
10 สิงหาคม 2568 | 567ศาลเจ้าแป๊ะกงสะเดา ที่พึ่งพายามยากของชาวจีนอพยพ
10 สิงหาคม 2568 | 1,097