แกะ คือเครื่องมือเก็บข้าวของชาวนาภาคใต้ที่มีลักษณะเรียบง่ายแต่มีประสิทธิภาพ ที่เรียกว่า "เก็บข้าว" เพราะภูมิประเทศของภาคใต้เป็นที่ราบแคบ ปลูกข้าวได้ครั้งละไม่มาก และพันธุ์ข้าวท้องถิ่นมีลำต้นสูง เมื่อรวงข้าวสุก ต้นข้าวจะล้มราบลงกับพื้นและมักสุกไม่พร้อมกันทั้งแปลง การใช้แกะเก็บทีละรวงจึงสะดวกกว่าเครื่องมืออื่น ในขณะที่ภาคกลางมีทุ่งนากว้าง ชาวนาภาคกลางจึงใช้เคียวในการ "เกี่ยวข้าว" ทีละมากๆ
โดยจังหวัดที่มีการใช้แกะเก็บข้าว อย่างเช่น นครศรีธรรมราช พัทลุง สงขลา เดิมที แหล่งผลิตแกะที่มีชื่อเสียงของจังหวัดสงขลา คือ โรงตีเหล็กที่ตำบลบ่อยาง อำเภอเมือง และบ้านบ่อสระ อำเภสิงหนคร แต่ปัจจุบันเลิกกิจการไปหมดแล้ว เพราะมีการใช้รถเกี่ยวข้าวกันมากขึ้น เพราะสะดวก รวดเร็ว ทำให้มีผู้ใช้แกะเก็บข้าวน้อยลง
ชาวภาคใต้ เคารพยกย่องแม่โพสพ และถือว่าข้าวเป็นของประเสริฐ การเก็บข้าวจึงต้องใช้ความระมัดระวังไม่ให้เมล็ดข้าวตกเรี่ยราด เพราะจะถือว่าเป็นบาปและแม่โพสพจะหนีไป การใช้แกะเก็บข้าวจึงเป็นวิธีที่ดี เพราะไม่ทำให้เมล็กข้าวตกหล่นเสียหาย
ขอบคุณข้อมูล : ฐานข้อมูลเครื่องมอเครื่องใช้พื้นบ้าน
ขอบคุณภาพ : ขวัญชัย มานะจิตต์
บัวของคนภาคใต้...ที่ไม่ได้หมายถึงดอกบัว
11 พฤษภาคม 2568 | 169ร่องรอยเจดีย์บนเกาะหนู โบราณสถานสำคัญสมัยอาณาจักรอยุธยา
11 พฤษภาคม 2568 | 197ศาลาตาเล่อเท่อ ที่พึ่งของชาวบ้านเมื่อของสำคัญสูญหาย
27 เมษายน 2568 | 474จากอดีตบ้านทุ่งเหม็นขี้ สู่บ้านทุ่งขมิ้น(นาหม่อม)
27 เมษายน 2568 | 330บุกป่าหาน้ำตกลับ...น้ำตกโตนหน้าผี ณ เขาพระ อ.รัตภูมิ
27 เมษายน 2568 | 491ศาลเจ้าแม่กวนอิมสวนหมาก ศาลเจ้าแห่งแรกที่ริเริ่มทำโรงทานเจในสงขลา
20 เมษายน 2568 | 389พาชม...บ้านขุนตระการตะเครียะเขต บ้านเก่าโบราณนับร้อยปี "บ้าน 108 เสา"
30 มีนาคม 2568 | 1,148รู้หม้ายว่า? สงขลาเป็นจังหวัดเดียวในประเทศไทยที่มีวันประจำจังหวัด
30 มีนาคม 2568 | 956