นับตั้งแต่ได้ออกพระราชบัญญัติประถมศึกษา พ.ศ.2464 เป็นต้นมา แสดงให้เห็นว่ารัฐบาลได้จัดเตรียมโรงเรียนไว้เพียงพอ สำหรับการออกพระราชบัญญัติบังคับให้คนไทยที่มีอายุอยู่ในเกณฑ์ศึกษาระดับชั้นประถม จะต้องเข้าศึกษาในโรงเรียนทุกคน ซึ่งเป็นผลงานของกระทรวงธรรมการที่สามารถพัฒนาการศึกษาระบบโรงเรียนของชาติในระยะเวลาอันรวดเร็ว คือนับตั้งแต่กรมศึกษาธิการ พ.ศ.2430 จนถึง พ.ศ.2464 ซึ่งเป็นเวลาเพียง34 ปี ก็สามารถขยายโรงเรียนทั่วประเทศ
และมีปริมาณมากพอที่จะให้บริการแก่เด็กที่เข้ามาเล่าเรียนตาม พ.ร.บ.ประถมศึกษา กระทรวงธรรมการ (ได้เปลี่ยนชื่อเป็นกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ.2462) ได้ปรับปรุงหลักสูตร และแบบเรียนในระดับประถมศึกษาให้อยู่ในระดับมาตราฐานยิ่งขึ้น
การพัฒนาหลักสูตรสมัย พ.ร.บ.ประถมศึกษานั้น พบว่าได้มีการเปลี่ยนแปลงทางด้านหลักสูตรอยู่เนืองๆ
อันมีผลกระทบในการปรับปรุงแบบเรียนในสมัยต่อมา ในตอนเริ่มประกาศใช้ พ.ร.บ.ประถมศึกษานั้น ยังคงใช้แบบเรียนและหลักสูตรตามประกาศหลักสูตรหลวง พ.ศ.2456 เพราะการประกาศใช้ พ.ร.บ.ประถมศึกษาครั้งนี้ เพื่อต้องการบังคับให้ประชาชนเข้าศึกษาในโรงเรียนเมื่ออายุอยู่ในวัยเกณฑ์บังคับ ฉะนั้นหนังสือแบบเรียนใหม่และแบบสอนใหม่ของเจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรียังเป็นแบบเรียนสำคัญสำหรับชั้นประถมศึกษาอยู่เรื่อยมา ซึ่งใช้ควบคู่กับหนังสือแบบสอนอ่านภาษาไทยของพระวิภาชน์วิทยาสิทธ์
ในระยะสมัยดังกล่าวการกำหนดหนังสือแบบเรียนนั้นขึ้นอยู่กับ กรมราชบัณฑิต(ตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ.2454) "ซึ่งมีหน้าที่สร้าง รวบรวม และรักษาแบบอย่างสำหรับศึกษาเล่าเรียนทั่วไป" ฉะนั้นหลังปี พ.ศ.2475 เป็นต้นมา ได้ปรากฎบุคคลได้แต่งหนังสือแบบเรียนขึ้นมาจำนวนมาก และโรงเรียนต่างๆก็มีโอกาสเลือกใช้หนังสือแบบเรียนได้ในวงกว้างกว่าแต่เดิม แต่ก็ไม่มีโอกาสมากนัก เพราะเหตุว่าหลังจากนั้นไม่นานก็เกิดกรณีพิพาทอินโดจีน และต่อเนื่องมาจนถึงสมัยสงครามโลกครั้งที่2 ภาวะการพิมพ์ซบเซาลงมาก เพราะกระดาษขาดแคลนและภาวะกดดันทางด้านเศรษฐกิจ แต่อย่างไรก็ตามในช่วงก่อนเกิดสงครามโลกนั้น
ได้มีหนังสือแบบเรียนภาษาไทยระดับชั้นประถมศึกษาที่พอจะประมวณได้อยู่ ซึ่งจะยกตัวอย่าง คือหนังสือแบบหัดอ่านหนังสือไทย ของพระวิภาชน์วิทยาสิทธิ์ แบบหัดอ่านหนังสือไทย เป็นหนังสือที่ใช้เป็นแบบเรียนเริ่มอ่านภาษาไทย ตั้งแต่สมัยออกพระราชบัญญัติประถมศึกษา หนังสือชุดนี้มี 2 เล่ม คือเล่มต้น และเล่มปลาย
ซึ่งทั้งสองเล่มใช้เป็นแบบเรียนบังคับระดับชั้นประถม1 มาจนถึงปี พ.ศ.2480 ได้มีการเปลี่ยนแบบเรียนเริ่มอ่านเป็นแบบเรียนเร็วใหม่ ของหลวงดรุณกิจวิทูร และนายฉันท์ ขำวิไล ครั้นเมื่อมีการวิพากษ์วิจารณ์แบบเรียนชุดบันไดก้าวหน้าเมื่อ พ.ศ.2498(ชุดเรณู-ปัญญา) กระทรวงศึกษาธิการก็กลับมาประกาศให้ใช้หนังสือแบบหัดอ่านหนังสือไทยอีกครั้งหนึ่ง และใช้มาจนถึงปี พ.ศ.2520 จึงเลิกใช้
แสดงให้เห็นว่าหนังสือแบบหัดอ่านหนังสือไทยชุดนี้เรียบเรียงได้ดี สามารถตอบสนองความสัมฤทธิผลในการเรียนรู้ของนักเรียนเริ่มอ่านหนังสือได้ดี จึงได้ใช้เป็นแบบเรียนระดับชั้นประถมศึกษาอยู่นาน และใช้อยู่ถึง 2 สมัยด้วยกัน
ขอบคุคุณภาพบทความ - มหาวิทยาลัยรามคำแหง ในแบบเรียนสมัยพระราชบัญญัติประถมศึกษา-ปัจจุบัน -กลุ่มเรื่องเล่า ภาพเก่าในอดีต คุณSuthin Chanasuntorn
“โรงเรียนช่างตัดเย็บเสื้อผ้าสงขลา” สู่วิทยาลัยอาชีวศึกษาสงขลา
24 สิงหาคม 2568 | 261ชุมชนท่องเที่ยว "บ้านหัวนอนวัด" ชุมชนคุณธรรม จิตรกรรมล้ำค่า ศาลาร้อยปี
24 สิงหาคม 2568 | 251ตำนานสิทธิเรือรี สู่ชื่อตำบลคลองรี อ.สทิงพระ
24 สิงหาคม 2568 | 227ข้าวดอกราย อาหารพื้นบ้านของคนสะกอมสมัยเริ่มก่อตั้งชุมชน
17 สิงหาคม 2568 | 504ย้อนภาพเก่าเล่าเรื่องอดีต...วิทยาลัยเทคโนโลยีสงขลา
17 สิงหาคม 2568 | 2,596"สะพานประวัติศาสตร์ ๓ พ.ศ." สะพานโค้งแห่งแรกของเส้นทางสายพัทลุง-ตรัง
17 สิงหาคม 2568 | 676พาชมกำแพงเมืองพัทลุงเขาชัยบุรี กำแพงเมืองก่ออิฐหนึ่งเดียวใน จ.พัทลุง
10 สิงหาคม 2568 | 565ศาลเจ้าแป๊ะกงสะเดา ที่พึ่งพายามยากของชาวจีนอพยพ
10 สิงหาคม 2568 | 1,095