หม่อมเจ้าจงจิตรถนอม ดิศกุล หรือท่านหญิงใหญ่แห่งวังวรดิศ ท่านทรงบันทึกเรื่องราวต่าง ๆ ภายในราชสำนักลงไว้ในหนังสือชื่อ "บันทึกความทรงจำ"
ท่านหญิงจงนอกจากทรงบันทึกเรื่องราวในหนังสือแล้ว ท่านหญิงจงยังประทานสัมภาษณ์แก่คุณสุลักษณ์ ศิวรักษ์ (สศษ.) ไว้อีกด้วย ในบางช่วงที่ทรงบันทึกและประทานสัมภาษณ์นั้นทรงเล่าประทานว่าหลังจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินกลับจากประพาสต้นแล้ว พระองค์โปรดการปรุงพระกระยาหารเสวยเองอยู่บ่อยครั้ง จนถึงงานขึ้นพระตำหนักเรือนต้น พระราชวังดุสิต พระองค์เสด็จลงโรงครัวเพื่อทรงปรุงแกงเลี้ยงพระเลี้ยงคนด้วยฝีพระหัตถ์พระองค์เองเลยทีเดียว
ในส่วนของเรื่อง "ขนมจีนน้ำยาฝีพระหัตถ์" นี้ ขอคัดความบางตอนจากนิพนธ์เรื่องบันทึกความทรงจำของท่านหญิงจงมาให้อ่านดังนี้
"ในพระพุทธศักราช 2477 โปรดให้ปลูกเรือนต้นแบบเรือนไม้ของไทยโบราณ ภายหลังเสด็จพระพาสต้นแล้ว พระเจ้าอยู่หัวโปรดทรงทำกับข้าวตั้งแต่เสด็จประพาสต้น เมื่อเสด็จกลับแล้วก็ยังทรงทำอยู่ วันหนึ่ง เมื่อประทับอยู่ในพระบรมมหาราชวัง โปรดทรงทำขนมจีนน้ำยาเสวยพระกระยาหารที่ห้องเขียว ข้าพเจ้าเฝ้าถวายที่พระเฉลียง เวลานั้นเสด็จพ่อเสด็จไปตรวจราชการทางหัวเมืองปักษ์ใต้ จังหวัดสงขลา ทอดพระเนตรเห็นข้าพเจ้า มีพระราชดำรัสกับพระวิมาดาเธอ ให้ทรงตักขนมจีนน้ำยาพระราชทานข้าพเจ้าและตรัสว่า
"อุทิศให้กรมดำรงฯ"
คือพระราชทานเสด็จพ่อ ข้าพเจ้านำมารับประทานที่ห้องทอง ด้วยเป็นที่ซึ่งสมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าฯ เคยประทับ เมื่อรับประทานเสร็จแล้วกลับขึ้นไปเฝ้าอีก มีพระราชดำรัสถามข้าพเจ้าว่า
"อร่อยไหม?"
ข้าพเจ้ากราบบังคมทูลว่า
"อร่อยมากเพคะ"
ข้าพเจ้าได้เขียนจดหมายไปทูลอวดเสด็จพ่อ เรื่องได้รับพระราชทานขนมจีนน้ำยาว่าทรงอุทิศพระราชทานเสด็จพ่อ ต่อมาทูลกระหม่อมพระองค์หญิงทรงเล่าถวายพระเจ้าอยู่หัวว่า เขียนหนังสือไปอวดพ่อใหญ่
ต่อมาเมื่อเสด็จประทับพระราชวังดุสิต เสวยที่พระที่นั่งวิมานเมฆ ห้องแปดเหลี่ยมชั้นล่าง เมื่อพระเจ้าอยู่หัวเสด็จเข้ามาในฉากตรงเฉลียงพระที่นั่งวิมานเมฆ ทรงมีพระราชดำรัสถามข้าพเจ้าว่า
"เขียนไปอวดพ่อว่ากระไร"
ข้าพเจ้าก็กราบบังคมทูลตามที่เขียนไปว่าได้รับพระราชทานขนมจีนน้ำยาทรงอุทิศพระราชทานเสด็จพ่อ"
ป.ล. พระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสวยพระกระยาหารพร้อมด้วยพระเจ้าลูกยาเธอ ถ่ายโดยเจ้าจอมเอิบ
เชิงอรรถ
พระเจ้าอยู่หัว : พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๕)
เสด็จพ่อ : สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ (เสนาบดีกระทรวงมหาดไทย ใน รัชกาลที่ ๕ ณ ขณะนั้น)
พระวิมาดาเธอ : พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา
สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าฯ : สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี
ขอบคุณเจ้าของบทความ : จากกลุ่มภาพเก่าในอดีตที่มีคุณค่า โพสต์โดย ล้ำสมัย ผัดไทประตูหลัง บางขนุน นนทบุรี
(บทความโดยคณะผู้ดูแลกลุ่มพิพิธประวัติศาสตร์ Sirirat Sukhkai Kiattisak Khwanmeuang ขอขอบคุณ คุณ อัศนัย มีอนันต์ จากกลุ่ม พิพิธประวัติศาสตร์)
ย้อนชมภูมิปัญญาการทำขวัญข้าว สู่การสร้างวงเวียนพระแม่โพสพ ศูนย์รวมจิตใจชาวระโนด
8 มิถุนายน 2568 | 378เปิดที่มาชุมชนประวัติศาสตร์ บ้านควนจง (นาหม่อม)
8 มิถุนายน 2568 | 430วิถีมุสลิมบ้านดอนขี้เหล็ก "ประเพณีการทูนพานอาหาร" ที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานกว่า 100 ปี
8 มิถุนายน 2568 | 471เปิดตำนาน...ที่มาชื่อบ้านบ่อแดง อ.สทิงพระ
25 พฤษภาคม 2568 | 893ของดีของหรอยท่าเลออก ตลาดริมทางของผู้สัญจรผ่าน ณ สามแยกบ่อทราย (ปากรอ)
25 พฤษภาคม 2568 | 3,307ตำนานทวดเข้...ทวดขุนดำ-ทวดแขนลาย แห่งสายน้ำคลองท่าม่วง อ.ควนเนียง
25 พฤษภาคม 2568 | 1,928ร่องรอยจากอดีต พิพิธภัณฑ์วัดท่าช้าง(บางกล่ำ)
18 พฤษภาคม 2568 | 801เจ้าบ่าวน้อยแห่งควนเขาสูง : วีรบุรุษชุมชนท้องถิ่น บ้านพรุเตาะ ต.ทุ่งใหญ่
18 พฤษภาคม 2568 | 1,953