หางานหาดใหญ่ หาดใหญ่ ชัดทุกเรื่องเมืองหาดใหญ่ สงขลา อับเดตข่าวหาดใหญ่ Hatyaifocus สาวสวยหาดใหญ่ หนุ่มหล่อหาดใหญ่

วันนี้เราจะพาไปทราบอีกหนึ่งเรื่องราวของจังหวัดสงขลา กับภาพของบ้านหลังนี้บ้านเจ้าเมืองสงขลา ถ่ายโดยหลวงวิเศษภักดีราวพ.ศ.2437ลักษณะเป็นแบบจีน จาก.หนังสือภาพเก่าเล่าตำนาน พ.ศ.2540 ที่ คุณเยี่ยมมโนภพ บุนนาค ได้โพสต์ภาพดังกล่าวไว้

ซึ่งคุณ Nawin sakulyuenyong ได้กล่าวเพิ่มเติมถึง อาคารสถาปัตยกรรมจีน จำนวน 4 หลังนี้ (ปัจจุบันเป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สงขลา) มีคนจำนวนมาก เข้าใจผิดคิดว่า เป็นบ้านของเจ้าเมืองสงขลาคนสุดท้าย พระยาวิเชียรคีรี (ชม ณ สงขลา) แต่ความจริงแล้ว "ไม่ใช่" ครับ

อาคารนี้สร้างโดยพระยาสุนทรานุรักษ์ (เนตร์ ณ สงขลา) "รองเจ้าเมืองสงขลา" เมื่อปี 2421 โดยเจตนาจะยกให้นางสาวชื่น ผู้เป็นธิดา แต่ยังมิทันแล้วเสร็จ ก็ถึงแก่อนิจกรรมเสียก่อน บ้านดังกล่าวจึงตกมายังพระอนันตสมบัติ (เอม) ผู้เป็นบุตรชายคนรอง ดำเนินการก่อสร้างต่อจนแล้วเสร็จ  และต่อมารัฐบาลได้ขอซื้อเพื่อใช้เป็นศาลาว่าการมณฑล และกลายมาเป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติสงขลาในปัจจุบันถึงแม้ว่าพระยาวิเชียรคีรี (ชม ณ สงขลา) จะเป็นบุตรชายคนโตของพระยาสุนทรานุรักษ์ (เนตร์ ณ สงขลา) แต่บ้านหลังนี้เป็นกรรมสิทธิ์ของน้องชายท่าน จึงไม่ควรเรียกว่าเป็นบ้านเจ้าเมืองสงขลา

ทั้งนี้เราจึงนำประวัติของ พระยาสุนทรานุรักษ์ (เนตร์) อ้างอิงตามบทความในเว็บชมรมสายสกุล ณ สงขลา ที่รวบรวมไว้ว่า เกิดวันจันทร์ ปีมะเมีย ฉศก พ.ศ. 2377 เป็นบุตรชายคนโตของเจ้าพระยาวิเชียรคีรี (เม่น) กับท่านผู้หญิงสุทธิ์ และเป็นผู้อยู่ในเกณฑ์จะได้เป็นเจ้าเมืองสงขลาผู้หนึ่ง เนื่องจากได้รับพระราชทานตราตติยจุลจอมเกล้าสืบตระกูลจากบิดา และกรมการเมืองสงขลาในระยะเวลานั้นหามีผู้ใดจะมีฐานะดีกว่า พระยาสุนทรานุรักษ์ (เนตร์) สมรสกับ คุณหญิงพับ (บิดาชื่อสิง เป็นบุตรของพระยาวิเชียรคีรี (เถี้ยนเส้ง) กับท่านผู้หญิงทองสุก) มีบุตร-ธิดา ด้วยกัน 3 คน ได้แก่

(1) พระยาวิเชียรคีรี (ชม) ผู้สำเร็จราชการเมืองสงขลา ลำดับที่ 8
(2)นางสาวชื่น ไม่มีบุตร-ธิดา
(3)พระอนันตสมบัติ (เอม) ช่วยราชการเมืองสงขลาและมีบุตร-ธิดา ด้วยภรรรยาอื่นอีก 4 คน ได้แก่ (1) พระยาราชพัสดุ์อภิมัณฑน์ (อั้น) (2) นายชุ่ม (3) นางปุย และ (4) นางรอด

พระยาสุนทรานุรักษ์ (เนตร์) เป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนงานของของเจ้าคุณบิดา ทั้งในราชการและงานพิเศษ อาทิ เมื่อ พ.ศ. 2411 ได้เป็นแม่กองสร้างตึกพักริมน้ำใกล้ป้อมรักษาขอบเขตบ้านแหลมทราย ตามบัญชาของพระยาสุรวงศ์ฯ สมุหพระกลาโหม โดยจัดสร้างเป็นตึกฝรั่ง 2 ชั้น มุงกระเบื้องสงขลา ซึ่งตึกดังกล่าวชาวบ้านสงขลาเรียกกันว่า ?กองก๊วน?

พ.ศ. 2416 ได้รับพระราชทานตราตติยจุลจอมเกล้าสืบตระกูล ในวันเดียวกับที่เจ้าพระยาวิเชียรคีรี (เม่น) ได้รับตราปฐมจุลจอมเกล้า

พ.ศ. 2421 พระยาสุนทรานุรักษ์ (เนตร์) ได้เริ่มสร้างอาคารสถาปัตยกรรมจีน จำนวน 4 หลัง โดยเจตนาจะยกให้นางสาวชื่น ผู้เป็นธิดา แต่ยังมิทันแล้วเสร็จ ก็ถึงแก่อนิจกรรมเสียก่อน บ้านดังกล่าวจึงตกมายังพระอนันตสมบัติ (เอม) ผู้เป็นบุตรชายคนรอง ดำเนินการก่อสร้างต่อจนแล้วเสร็จ และต่อมารัฐบาลได้ขอซื้อเพื่อใช้เป็นศาลาว่าการมณฑล และกลายมาเป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติสงขลาในปัจจุบัน

พระยาสุนทรานุรักษ์ (เนตร์) ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อปีมะเมีย จัตวาศก พ.ศ. 2425 เมื่ออายุเพียง 49 ปี และได้รับพระราชทานเพลิงศพ พ.ศ. 2426 ที่เมรุทุ่งหลังเมือง จังหวัดสงขลา ในปีเดียวกับท่านผู้หญิงสุทธิ์ ผู้เป็นมารดา และต่อมาในปี 2438 พระยาวิเชียรคีรี (ชม) บุตรชายคนโต จึงได้นำอัฐิของท่านพร้อมด้วยท่านผู้หญิงพับ ไปบรรจุไว้ที่สุสานที่สวนตูล (สวนวัฒฑีวัน) และเป็น 1 ใน 3 สุสานของตระกูล ณ สงขลา ที่ตำบลเขารูปช้างในปัจจุบัน

ขอบคุณภาพข้อมูล :  โพสต์ต้นฉบับบทความ ชมรมสายสกุลสงขลา  ห้องจัดแสดงโบราณวัตถุและศิลปวัตถุของตระกูล ณ สงขลา พิพิธภัณฑ์แห่งชาติสงขลา มอบโดย คุณอินทิรา นิตยวิมล และ คุณผะอบ จิตตัคคานนท์ ข้อมูล : จากพงศาวดารเมืองสงขลา