โหม๋สูเคยนั่งรถไฟกันม้าย? แล้วเคยทราบประวัติอะไรเกี่ยวกับสถานีรถไฟแห่งอำเภอหาดใหญ่กันบ้างล่ะ นักเดินทางหลาย ๆ คนชอบสะสมออกเก็บความรู้ เมื่อเราเดินทางไปเยือนจุดใดแน่นอนเราอยากทราบกับประวัติในที่นั้น ๆ เช่นกันวันนี้เราจะพาผู้อ่านทุกท่านไปรู้จักกับกับ สถานีรถไฟอู่ตะเภาไม่ใช่สถานีที่สร้างขึ้นใหม่แต่อย่างใด สถานีแห่งนี้เปรียบเสมือนเป็นสถานีรถไฟแห่งแรกในอำเภอหาดใหญ่ ถูกย้ายเพราะสถานีอู่ตะเภาตั้งอยู่ในพื้นที่ราบลุ่ม มีน้ำท่วมขังอย่างมากในอดีต
"สถานีอู่ตะเภา" เป็นสถานีรถไฟแห่งแรกในเขตพื้นที่หาดใหญ่ โดยคาดการณ์กันว่าสถานีรถไฟแห่งนี้ น่าจะตั้งอยู่บริเวณริมคลองอู่ตะเภาหรือในปัจจุบันคือสุดถนนราษฏร์อุทิศ (ย่านสุดเขต8) แต่มีหลายคนเข้าใจผิดว่า สถานีแห่งนี้ตั้งอยู่บริเวณชุมชนสถานี 2 โดยสถานีอู่ตะเภาสร้างขึ้นในปี พ.ศ.2452 (เกือบ 120 ปีที่แล้ว) ตั้งอยู่ตำบลอู่ตะเภา อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา เป็นชุมทางหลักสำคัญอีกสถานีหนึ่ง
โดยสามารถแยกไปสถานีสงขลาได้ แต่เนื่องจากสถานีตั้งอยู่บริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำจึงเกิดปัญหาน้ำท่วมขังเป็นประจำทุก ๆ ปี กรมรถไฟไทยจึงได้มีการย้ายสถานีหลักจากชุมทางอู่ตะเภามายังชุมทางหาดใหญ่ในปี พ.ศ.2465 ซึ่ง "สถานีชุมทางหาดใหญ่" ยังคงเปิดทำการนับจากวันนั้นมาร่วมศตวรรษ
จากการบันทึกของ อ.พุทธพร ส่องศรี อาจารย์ผู้มีความรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ท้องถิ่นเคยเขียนบทความเอาไว้ว่า.. "ป้ายสถานีอู่ตะเภา" ตั้งอยู่ห่างจากสถานีชุมทางหาดใหญ่ไปทางทิศเหนือราว 3 กิโลเมตร หากคนในยุคนี้อยากรู้ว่าอยู่บริเวณไหน ถ้าคุณมีโอกาสได้นั่งรถไฟไปพัทลุง สถานีแห่งนี้จะตั้งอยู่ทางซ้ายมือ ก่อนถึงสะพานโค้งข้ามคลองอู่ตะเภา (ถัดจากสถานีอู่ตะเภาไป ก็จะถึงสถานีบ้านดินลาน) ชาวบ้านยังเล่าให้อาจารย์พุทธพรต่อไปว่า
ราว 40 กว่าปีที่แล้ว รถไฟเคยแวะหยุดรับส่งผู้โดยสาร ณ สถานีแห่งนี และเมื่อแรกเปิดการเดินรถไฟสายสงขลา - พัทลุง เมื่อปี พ.ศ. 2456 ทางรถไฟจากสงขลาเคยมาบรรจบกับทางรถไฟสายหลัก ณ สถานีอู่ตะเภา ต่อมาจึงเกิดเป็นชุมชนรถไฟขึ้น แต่กาลเวลาก็ได้ทำลายทุกสิ่ง เมื่อความเจริญก้าวหน้ากำลังทำให้เมืองหาดใหญ่ขยับขยายใหญ่โตขึ้น ประกอบกับปัญหาน้ำท่วมบริเวณสถานีอู่ตะเภาที่ได้กล่าวมาข้างต้น ทำให้การรถไฟต้องมีการย้ายสถานีหลักมาเป็น สถานีชุมทางหาดใหญ่ และสถานีอู่ตะเภาก็ถูกลดบทบาทลง กลายเป็นเพียงสถานีธรรมดา บทบาทของสถานีอู่ตะเภาลดลงตามลำดับ ในปีพ.ศ.2476 ถูกยุบจากสถานีเป็นเพียงที่หยุดรถไฟ และไม่มีนายสถานีประจำการ สถานีที่เคยรุ่งเรือง กลายเป็นเพียงพื้นที่รกร้าง จนวันที่ 1 กันยายน 2529 การรถไฟฯ ประกาศยุบเลิกที่หยุดรถอู่ตะเภาในที่สุด เป็นอันปิดตำนานสถานีรถไฟแห่งแรกของอำเภอเหนือหรือหาดใหญ่
ปัจจุบัน"สถานีอู่ตะเภา" ไม่หลงเหลือสภาพเดิมให้เห็นแม้แต่ซาก หลงเหลือไว้เพียงแค่ตำนานและคำเล่าลือต่อไป ว่าครั้งหนึ่งอำเภอหาดใหญ่มี สถานีรถไฟนามว่า "สถานีอู่ตะเภา" อันเป็นสถานีรถไฟแห่งแรกของอำเภอหาดใหญ่
ขอบคุณภาพข้อมูล : อ.พุทธพร ส่องศรี (ชุมทางอู่ตะเภา) gotoknow , โรงเรียนวิศวกรรมรถไฟ
ย้อนชมภูมิปัญญาการทำขวัญข้าว สู่การสร้างวงเวียนพระแม่โพสพ ศูนย์รวมจิตใจชาวระโนด
8 มิถุนายน 2568 | 305เปิดที่มาชุมชนประวัติศาสตร์ บ้านควนจง (นาหม่อม)
8 มิถุนายน 2568 | 326วิถีมุสลิมบ้านดอนขี้เหล็ก "ประเพณีการทูนพานอาหาร" ที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานกว่า 100 ปี
8 มิถุนายน 2568 | 382เปิดตำนาน...ที่มาชื่อบ้านบ่อแดง อ.สทิงพระ
25 พฤษภาคม 2568 | 871ของดีของหรอยท่าเลออก ตลาดริมทางของผู้สัญจรผ่าน ณ สามแยกบ่อทราย (ปากรอ)
25 พฤษภาคม 2568 | 3,132ตำนานทวดเข้...ทวดขุนดำ-ทวดแขนลาย แห่งสายน้ำคลองท่าม่วง อ.ควนเนียง
25 พฤษภาคม 2568 | 1,804ร่องรอยจากอดีต พิพิธภัณฑ์วัดท่าช้าง(บางกล่ำ)
18 พฤษภาคม 2568 | 738เจ้าบ่าวน้อยแห่งควนเขาสูง : วีรบุรุษชุมชนท้องถิ่น บ้านพรุเตาะ ต.ทุ่งใหญ่
18 พฤษภาคม 2568 | 1,637