
วันนี้เราขอนำเสนอเรื่องเล่าในจังหวัดสงขลา ภายใต้วัฒนธรรมในท้องถิ่นที่เรียกได้ว่าเป็นของสะสม ในด้านของอาวุธ ปืน มีด ต่ในที่นี้เราจะคุยกันเรื่อง"ลูกขวาน" ลูกขวานเป็นอาวุธชนิดหนึ่งที่คนไทยโบราณมักพกพาอยู่เสมอ โดยเฉพาะคนภาคใต้ที่อาศัยอยู่ตั้งแต่จังหวัดสุราษฎร์ธานีไปจนถึงจังหวัดสงขลา มีประโยชน์ในการใช้ป้องกันตัวจากภัยต่าง ๆ เช่น การต่อสู้ การทะเลาะวิวาท ฯลฯ ลูกขวานเป็นอาวุธที่มีลักษณะคล้ายขวาน เพียงแต่มีขนาดที่เล็กกว่าคือมีขนาดประมาณความกว้าง 2.5 นิ้ว ยาวประมาณ 3 นิ้ว ลูกขวานชนิดนี้นิยมเรียกกันว่า "ลูกขวานหย่านมแม่" วัสดุที่นิยมใช้ในการทำลูกขวานคือไม้เนื้อแข็งชั้นดีหรือ เขาสัตว์ชนิดต่าง ๆ ได้แก่ เขาวัว เขาควาย เขากวาง ฯลฯ

การใช้งานลูกขวานในการป้องกันตัวนี้ นิยมใช้อยู่ 2 วิธี คือการฟันเข้าไปที่หน้าคู่วิวาท ซึ่งเรียกกันว่า "สับหน้า" และ การสับกะโหลกศีรษะของคู่วิวาท ซึ่งเรียกกันว่า "เฉียงหัว" สมัยแต่แรก "ลูกขวาน" เป็นอาวุธประจำกายชายชาวสงขลาท้องทุ่งเหมือนชายอิสลามก็มี กริช หรือ บางชุมชนก็ มีดปาดตาล ฯลฯ ไปไหนมาไหนก็พกพามีการประดับ ตกแต่งให้งดงามบ่งบอกถึงฐานะของเจ้าของและผู้ครอบครอง

ลูกขวานจึงเป็นที่รักที่หวงแหนของเจ้าของมาก เพราะหากบิ่น หรือแหว่ง จะลับคมขวานให้เหมือนเดิมจะลับได้ยากและใช้เวลานาน จนคนใต้มีคำประชดเรียกลูกชายหัวแก้วหัวแหวนว่า "ลูกขวาน" เป็นลูกที่ พ่อแม่รักประดุจ"ลูกขวาน" อาวุธประจำกาย นอกจากเป็นเครื่องมือประจำกายแล้ว ยังมีเรื่องในเรื่องในท้องถิ่นเป็นตำนาน เล่าว่า เจ้าของขวานมีความจำเป็นต้องไป ธุระที่วัด แต่จะพกลูกขวานไปด้วยคงเป็นการน่าเกลียดจึงวางลูกขวานไว้ที่บ้าน ถึงคราวจะเกิดเรื่อง หลานชายของเมียมาพบลูกขวานเข้าจึงนำไปเล่น สับเอาก้อนหินจนลูกขวานแหว่งไปราสา (เยอะ) เมียตกใจมากเพราะหากผัวกลับมาเห็นลูกขวานจะต้องโมโหโกรธเป็นฟืนไปไฟใหญ่ถึงขั้นอภัยกันไม่ได้ที่เดียว เมียจึงเก็บลูกขวานซ่อนเอาไว้

และในช่วงเวลาค่ำฝ่ายเมียจึงได้ชวนผัวมาอาบน้ำเอาอาหารมาตั้ง บริการเอาใจเป็นอย่างดี กินข้าวเสร็จรีบชวนผัวเข้านอนแต่ ในเวลาหัวค่ำเอาอกเอาใจจนกระทั้งจะเข้าด้ายเข้าเข็ม จึงเอามือยันอกผัวไว้บอกว่ามีเรื่องจะขอโทษสักเรื่องขอผัวอย่าโกรรธ ผัวก็ตกลงยินยอมโดยดีเมียจึงเล่าเรื่องลูกขวานแหว่งให้ฟังขอโทษที่มิได้รักษาระวังให้ดี ผัวก็บอกว่าไม่เป็นไรพรุ่งนี้ค่อยว่ากันโถ ๆ

นิทานเรื่องลูกขวานก็จบลงด้วยดี โดยการเคลียร์กันในมุ้ง เป็นนิทานขำขันชี้ให้เห็นว่าเป็นเรื่องใหญ่ ต้องทุ่มเทขนาดไหนในการจัดการปัญหา และลูกขวานยังถูกนำไปทำภาพยนต์ นำแสดงโดย ลุงแอ๊ด สมบัติ เมทะนี หลายสิบปีมาแล้ว

หมายเหตุ : คำว่า "แหว่งราสา" คือคมขวานแหว่งไปมาก คำว่า "ค่อยโถ ๆ" คือค่อยถู เป็นอาการของคนลับขวานที่ต้องโยกตัวไปข้างหน้าพร้อมกับออกแรงกด จนกว่าจะลับขวานเสร็จ)
ขอบคุณภาพข้อมูล : Aey Sungsuwan
ควนตาสำหรุษ…ตำนานผ้าขาวยามเย็น กับภูเขาศักดิ์สิทธิ์แห่งตำบลพิจิตร
21 ธันวาคม 2568 | 291บารมีหลวงพ่อแก้ว (วัดบ่อทอง) กับตำนานบ่อน้ำศักดสิทธิ์ รากฐานความศรัทธาของชุมชนสิงหนคร
21 ธันวาคม 2568 | 317“คลอง ร.1” บทบาทสำคัญท่ามกลางวิกฤติ ผ่อนหนักเป็นเบา บรรเทาอุทกภัยเมืองหาดใหญ่
21 ธันวาคม 2568 | 380แปะพิกัดสายมู ขอพรชีวิตปังรับปีใหม่ 2026 ครบจบในที่เดียว ณ วัดสันติวรคุณ (สะเดา)
14 ธันวาคม 2568 | 284ร่องรอยหลังน้ำลด : ภาพความเสียหาย รพ.หาดใหญ่ วันที่หัวใจบุคลากรทางการแพทย์แข็งแกร่งที่สุด
14 ธันวาคม 2568 | 807หาดใหญ่ใต้สายน้ำ : บันทึกมหาอุทกภัยปี 2568 กับเมืองที่ไม่เคยยอมแพ้
14 ธันวาคม 2568 | 1,497พาชมวิวทะเลหมอก 360 องศา ณ ยอดเขาเล่ อันซีนเมืองสะเดา ต้อนรับหน้าฝนปี2025
16 พฤศจิกายน 2568 | 1,040ตำนานจระเข้ผู้พิทักษ์ : วิถีคนทะเลสาบสงขลาแห่งบ้านอ่าวทึง อ.ควนเนียง
16 พฤศจิกายน 2568 | 4,098