ภูมิปัญญาการทำตาลบนคาบสมุทรสทิงพระ จังหวัดสงขลาที่นับวันเริ่มจะเริ่มจางไปบ้างแต่ไม่ถึงขั้นหายไปจากวิถีชีวิตจริงและวัฒนธรรมของคนที่นี่วันนี้เราจะพาคุณผู้อ่านไปรู้จักการเคี่ยวตาลที่สทิงพระกัน เชื่อว่าจะทำให้ทุกคนอยากลองมาสัมผัสทำด้วยตัวเองก็ได้
โรงเคี่ยวน้ำตาลถูกบันทึกไว้อย่างเป็นรูปธรรมหลังคาแบบตับตาลโครงสร้างไม้ไผ่และไม้เก่า ๆ เพื่อที่ให้โปร่งโล่ง ก่อนที่คนไทยหรือชาวเอเซียตะวันออกเฉียงใต้จะรู้จักน้ำตาลทรายที่มาจากอ้อยซึ่งเกิดขึ้นหลังจากที่ปฎิวัติอุตสาหกรรมเมื่อช่วงสมัยรัตนโกสินทร์ในอดีตภูมิภาคต่าง ๆ ต่างสรรหาความหวานจากธรรมชาติในพื้นที่ของตนเอง เช่น น้ำผึ้งจากรวงผึ้งรวมถึงน้ำตาลจากตระกูลปาล์ม ได้แก่ มะพร้าวและตาลโตนด
แต่เดิมวิธีการผลิตน้ำตาลอ้อยจะเอาน้ำอ้อยสดมาบีบคั้นเอาน้ำหวานแล้วนำไปตั้งไฟเคี่ยวจนเหนียวข้นน้ำตาลอ้อยจะเปลี่ยนเป็นน้ำตาลสีเข้ม และเมื่อเหนียวได้ที่แล้วจึงนำมาหยอดใส่แม่พิมพ์ไว้ปรุงอาหารหรือทำขนม ซึ่งน้ำตาลจะมีลักษณะเป็นแผ่นเล็ก ๆ กลม ๆ
ส่วนในน้ำตาลมะพร้าวเป็นการเอาความหวานจากจั่นมะพร้าวเอามาเคี่ยวไฟแล้วทำมาเป็นก้อน ๆ หรือบรรจุใส่ตลับเก็บไว้นานหลายเดือน ส่วนน้ำตาลโตนดได้มาจาก ต้นโหนดในท้องถินภาคใต้ของเราเองค้นพบว่ามีการทำน้ำตาลดตนดอยู่ในหลายพื้นที่แต่ที่เด่นชัดมากที่สุดและสืบเนื่องจากแต่ก่อนมาจนถึงปัจจุบันคือคาบสมุทรสทิงพระ จังหวัดสงขลา
ลักษณะของน้ำตาลมะพร้าวในเตาเคี่ยว จะได้กลิ่นหอมมาก ๆ พร้อมที่จะลงแม่พิมพ์
หลังจากนั้นเราจึงนำน้ำตาลมะพร้าวที่เคี่ยวเสร็จแล้วมาใส่แม่พิมพ์รอให้แข็งตัวสักหน่อยสำหรับใช้ส่งขายหรือไว้ทำขนมได้หมดตามที่คุณต้องการ
ซึ่งในอดีตเองชาวบ้านในแต่ละท้องถิ่นต้องมีเตาสำหรับเคี่ยวน้ำตาลเป็นของตัวเองก่อด้วยดินเหนียวและทำหยาบ ๆ จึงต้องมีการซ่อมแซมกันในทุกปี ก่อนที่จะมีการก่อด้วยเตาที่เป็นอิฐและปูนซีเม้นต์ในสมัยหลัง ๆ นี้เองส่วนเชื้อเพลิงหากไม่ใช้ถ่านที่ทำจากไม้แข็ง ๆ หรือไม้เสม็ดก็จะนิยมใช้ส่วนต่าง ๆ ของต้นตาลโตนด เช่นทางตาลที่ปล่อยทิ้งไว้จนแห้ง ส่วนน้ำตาลโตนดที่นำมาตั้งไฟเคี่ยวจนข้นชาวบ้านเรียกว่า น้ำผึ้งโหนด ก่อนที่จะนำไปทำน้ำตาลแว่นหรือนำไปเป็นวัตุดิบทำสุราต่อไป
ตอนนี้เราเองได้เห็นถึงคุณประโยชน์จากต้นตาลโตนดและต้นมะพร้าวเเล้วไม่ใช่เพียงแค่ตาลแต่ทุกอย่างเป็นวิถีชีวิตของคนที่นี่เป็นวัฒนธรรมการอยู่ร่วมกับธรรมชาติที่สามารถนำสิ่งที่มีอยู่มาต่อยอดและใช้ให้เกิดประโยชน์นั่นเอง
ขอบคุณข้อมูล : คุณเมธินีย์ ชอุ่มผล วารสารเมืองโบราณ , คุณประไพ ทองเชิญ
ขอบคุณรูปภาพ : บ้านสวนพอเพียง คุณเมธินีย์ ชอุ่มผล , แหล่งเรียนรู้น้ำตาลมะพร้าวโตนดสทิงพระ
ย้อนชมภูมิปัญญาการทำขวัญข้าว สู่การสร้างวงเวียนพระแม่โพสพ ศูนย์รวมจิตใจชาวระโนด
8 มิถุนายน 2568 | 361เปิดที่มาชุมชนประวัติศาสตร์ บ้านควนจง (นาหม่อม)
8 มิถุนายน 2568 | 403วิถีมุสลิมบ้านดอนขี้เหล็ก "ประเพณีการทูนพานอาหาร" ที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานกว่า 100 ปี
8 มิถุนายน 2568 | 444เปิดตำนาน...ที่มาชื่อบ้านบ่อแดง อ.สทิงพระ
25 พฤษภาคม 2568 | 886ของดีของหรอยท่าเลออก ตลาดริมทางของผู้สัญจรผ่าน ณ สามแยกบ่อทราย (ปากรอ)
25 พฤษภาคม 2568 | 3,244ตำนานทวดเข้...ทวดขุนดำ-ทวดแขนลาย แห่งสายน้ำคลองท่าม่วง อ.ควนเนียง
25 พฤษภาคม 2568 | 1,897ร่องรอยจากอดีต พิพิธภัณฑ์วัดท่าช้าง(บางกล่ำ)
18 พฤษภาคม 2568 | 780เจ้าบ่าวน้อยแห่งควนเขาสูง : วีรบุรุษชุมชนท้องถิ่น บ้านพรุเตาะ ต.ทุ่งใหญ่
18 พฤษภาคม 2568 | 1,863